Welkom in de wereld van de woonzorg- technologie

Zeg je IT, dan denk je al snel aan coderen en programmeren. Aan datacenters, cloud computing en cybersecurity. Maar wist je dat informatietechnologie ook steeds vaker wordt toegepast in de zorg? Lifestyle Almere dook in de wondere wereld van de woonzorgtechnologie.

In 2040 telt Nederland zo’n 4,6 miljoen 65-plussers: ruim een kwart van de totale bevolking

WoonMere is een woongroep voor jongvolwassenen met een lichamelijke of meervoudige beperking. De zestien appartementen in Almere Poort zijn uitgerust met allerhande technische snufjes. Vanuit hun bed of rolstoel kunnen bewoners bijvoorbeeld de verlichting en de temperatuur in hun woning regelen. Ook kunnen ze op afstand ramen, deuren en gordijnen openen en sluiten. Zorgverleners van zorginstelling Amerpoort bieden 24 uur per dag zorg en ondersteuning. Op deze manier kunnen de bewoners een zo zelfstandig mogelijk leven leiden.

Vrijheid, zelfstandigheid en zorg

‘Zelf doen waar het kan, hulp krijgen waar nodig,’ vat Sietse Dugour de doelstellingen samen van het project WoonMere. Hij is commercieel directeur bij het Almeerse bedrijf Cinnovate, dat een groot aantal van de technologische toepassingen in WoonMere ontwikkelde. ‘Wij geloven in een samenleving waarin vrijheid, zelfstandigheid en zorg voor elkaar centraal staan. Technologie kan daarbij steun bieden.’

Cinnovate werd ruim dertig jaar geleden opgericht door Sietses vader. Die was het liefst de hele dag bezig met elektronica, maar richtte zich daarbij niet op een specifieke branche. Dat veranderde toen Sietse en zijn broer zo’n twintig jaar geleden in het bedrijf stapten. Sietse: ‘Wij wilden met onze producten graag een bijdrage leveren aan de maatschappij en gingen ons richten op de woonzorgtechnologie. Elk product dat wij sindsdien ontwikkelden, voegt iets toe aan het leven van de cliënt: vanaf dag één ons uitgangspunt. De cliënt staat bij ons altijd op de eerste plaats.’

Mensen moeten zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen

Als het écht niet meer gaat…

De vraag naar zorg neemt de komende jaren sterk toe. In 2040 telt Nederland naar verwachting 4,6 miljoen 65-plussers: ruim een kwart van de totale bevolking. Ook het aantal mensen met chronische ziekten zal flink stijgen. Bovendien wordt de zorgvraag steeds complexer. Mensen moeten zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Iemand komt pas in aanmerking voor een plek in een verpleeghuis als thuiswonen echt niet meer gaat. ‘Ook in verzorgingshuizen zet men steeds meer in op zelfstandigheid en zelfredzaamheid,’ zegt Sietse. ‘En in dat proces speelt zorgtechnologie een belangrijke ondersteunende rol.’

Veel minder afhankelijk 

‘Denk daarbij aan allerlei domotica-toepassingen,’ legt Sietse uit. ‘Met andere woorden: het automatiseren van processen en handelingen in huis. Zo ontwikkelden wij een touchscreen waarmee je verschillende apparaten kunt bedienen, waaronder de tv. En mensen die hun handen helemaal niet kunnen gebruiken, kunnen via een schakelbord met hun ogen een andere zender opzetten of het volume regelen.’ Een andere domotica-toepassing die Cinnovate heeft ontwikkeld, zijn rolgordijnen die automatisch omhoog gaan als het tijd is om op te staan, en weer sluiten als het donker wordt. Sietse: ‘Met dit soort toepassingen kunnen mensen met een beperking zoveel mogelijk zelfstandig leven. Het maakt hen veel minder afhankelijk van zorgverleners en mantelzorgers.’

Sensor herkent het unieke geluid

Naast domotica ontwikkelt Cinnovate ook zorgtechnologie, die de veiligheid van mensen verhoogt. ‘Wist je bijvoorbeeld dat mensen met epilepsie bij een aanval vaak een uniek geluid maken?’ vraagt Sietse. ‘Wij hebben een geluidssensor ontwikkeld die daarop inspeelt. Het specifieke geluid van een persoon kan worden ingeladen in het systeem. Zodra zo iemand dan een epileptische aanval krijgt, herkent de sensor het geluid en gaat er meteen een signaal naar de zorgverlener. Die kan dan snel actie ondernemen.”

Voor zwaar dementerende mensen in een verpleeghuis kan vrijheid gevaarlijk zijn

Levensgeluk in veiligheid

‘Vrijheid is een elementair onderdeel voor het ervaren van levensgeluk,’ stelt Sietse. ‘Dus wil iedereen het liefst helemaal zélf bepalen waar hij gaat en staat. Maar voor bijvoorbeeld zwaar dementerende mensen in een verpleeghuis kan die vrijheid juist gevaarlijk zijn. Met onze leefcirkels kunnen zorginstellingen voor iedere bewoner bepalen in welk gebied hij of zij zich veilig en vrij kan bewegen. Treedt de cliënt buiten zo’n leefcirkel, dan gaat er een alarmbericht af bij de zorgverleners. Zij kunnen de cliënt dan weer terugbrengen. Het systeem kan ook zo worden ingesteld, dat een deur automatisch op slot gaat als iemand er niet doorheen mag.’

Rijke bron van informatie

Kunstmatige intelligentie is ook in de zorg bezig aan gestage opmars. Sietse: ‘Samen met Cordaan, een grote Amsterdamse zorginstelling, begonnen wij anderhalf jaar geleden met een project, waarbij we data uit het zorgsysteem halen. Zo’n zorgsysteem is namelijk een rijke bron van informatie. Je kunt er bijvoorbeeld uit aflezen hoelang het duurt voordat zorgverleners bij een cliënt aanwezig zijn, nadat deze op de alarmknop heeft gedrukt. Daar kun je als zorginstelling vervolgens op sturen. Denk aan het inzetten van extra zorgverleners of meer techniek om de wachttijd te verkorten.’

Zorg op maat, zekerheid als basis

Misschien iets niet in de haak…

‘We gebruiken het zorgsysteem zelf als gegevensbron, door de informatie te koppelen aan ons leefstijlmonitoringsysteem. Op basis van sensorinformatie weten we heel veel over het gedrag van de bewoners. Bijvoorbeeld hoe vaak iemand door het huis beweegt, hoe vaak per dag hij de koelkast opent en hoe vaak hij naar de wc gaat. Als er in die leefstijl plotseling iets verandert, is er misschien iets niet in de haak. Mensen van boven de 75 voelen het vaak niet als ze een blaasontsteking hebben. Maar als je in het systeem ziet dat iemand plotseling veel vaker naar het toilet gaat, dan kan dat een aanwijzing zijn. En aan de hand daarvan kun je als zorgverlener dan actie ondernemen.’ Sietse erkent het hoge ‘Big Brother Is Watching you’-gehalte van zo’n toepassing. ‘Maar,’ benadrukt hij, ‘laten we helder zijn: dit is echt vooral bedoeld voor mensen met een grote specifieke zorgvraag. Uiteindelijk bepalen we altijd in samenspraak met de familie – en zo mogelijk ook met de cliënt zelf – welke vrijheden iemand aankan en welke beperkingen noodzakelijk zijn.’

Eerste stap op de consumentenmarkt

Cinnovate levert op dit moment nog voornamelijk aan zorgorganisaties en het bedrijf is zelfs hofleverancier van Amstelring en Cordaan, de twee grootste zorginstellingen in Amsterdam. Maar de vraag vanuit de particuliere markt stijgt. ‘Met een beeldbelapplicatie hebben we inmiddels onze eerste stap op de consumentenmarkt gezet,’ vertelt Sietse. ‘Veel senioren zijn kwetsbaar voor phishing en fraude via apps als Whatsapp en Facetime. Daarom hebben wij een gesloten beeldbelsysteem ontwikkeld. Je maakt een groep aan van maximaal zeven personen met wie je kunt beeldbellen; buiten deze groep kan niemand contact met je opnemen. Het systeem is uitgerust met een alarmknop. Als de hoofdpersoon daarop drukt, belt het systeem automatisch naar alle andere groepsleden, net zolang totdat er iemand opneemt.’

Wat Sietse betreft is dit de essentie van goede zorg: ‘Het begint met het vergroten van de zelfredzaamheid en vervolgens borgen we de noodzakelijke ondersteuning in een veilig, betrouwbaar en flexibel systeem. Zorg op maat, zekerheid als basis.’

Elk product dat wij ontwikkelen, voegt iets toe aan het leven van de cliënt