Vliegt het geld je portemonnee uit, zonder dat je precies weet waar ’t naartoe gaat? Troost je, je bent niet de enige! Veel mensen hebben moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Hoe komt dat? En vooral: hoe zorg je voor een beetje lucht in je budget?

Regelmatig kloppen Almeerders met geldproblemen aan bij financieel planner Hajo de Vries voor advies. Welke knelpunten signaleert hij het meest in Almere? ‘Er zijn hier vrij veel aflossingsvrije hypotheken afgesloten, vaak in combinatie met beleggingspolissen,’ antwoordt hij. ‘Omdat de rendementen van die beleggingen destijds te rooskleurig werden voorgesteld, bouwen huiseigenaren met beleggingshypotheken te weinig kapitaal op om de hypotheek straks te kunnen aflossen.’

The sky was the limit

Ivar Dirkmaat, franchisenemer bij SNS Bank Almere, herkent het probleem. ‘Tussen 1995 en 2003 zijn in Almere veel huizen verkocht. Een beleggingspolis was destijds een heel normaal product om naast je hypotheek te hebben. The sky was the limit, de aandelenkoersen stegen fors. Banken en tussenpersonen verkochten dit soort producten dan ook regelmatig.’ Rekenmodellen gingen vaak uit van een rendement van maar liefst acht procent. Als dat elk jaar lukt, hoef je niet zoveel geld in te leggen om je einddoel te behalen. Omdat je bij een aflossingsvrije hypotheek alleen rente betaalt, zijn de maandlasten relatief laag. ‘Aan de andere kant,’ vervolgt Ivar, ‘waren de kosten van die beleggingspolissen vrij hoog, waardoor het lang duurde voordat je daadwerkelijk kapitaal ging opbouwen. Het was allemaal te doen, als je inderdaad minimaal acht procent rendement behaalde. Maar ja, dat gebeurde dus niet.’ Mathijs Smit, kantoordirecteur bij ABN AMRO Almere, nuanceert de zaak een beetje. ‘Feitelijk klopt het wel, maar beleggingspolissen zijn niet per definitie negatief. Ik vind dat je vooral moet kijken naar de eventuele risico’s, en dat je klanten goed moet informeren. De beurs trekt bovendien nu weer aan.’

Huis onder water

‘Een ander probleem,’ zegt Hajo de Vries, ‘is dat veel Almeerse woningen de afgelopen jaren in waarde zijn gedaald. Daardoor is de hypotheek die op het huis rust, vaak hoger dan de waarde op de woningmarkt. Zolang je in je huis blijft wonen en de hypotheek kunt opbrengen, is er niets aan de hand. Maar als er onverhoopt iets vervelends gebeurt – een scheiding bijvoorbeeld, of je verliest je baan – en je moet je huis verkopen, dan zit je ineens met een restschuld.’ Veel huizenbezitters realiseren zich dat hun huis ‘onder water staat’ en zoeken oplossingen om hun schuld te verlagen. ‘En die zijn er,’ zegt Hajo. ‘Je kunt je beleggingshypotheek bijvoorbeeld deels aflossen met het opgebouwde bedrag uit de beleggingspolis. De hypotheekschuld daalt daardoor. Zet je de hypotheek daarna om in een lineaire of annuïteitenhypotheek, die je tijdens de resterende looptijd aflost, dan voorkom je dat je aan het einde van de looptijd met een restschuld blijft zitten.’ Nu de rente zo laag is, kan het oversluiten van je hypotheek ook zorgen voor lagere maandlasten. ‘Bekijk daarnaast eens of je je overlijdensrisicoverzekering opnieuw kunt afsluiten,’ zegt Hajo. ‘De kosten van veel overlijdensrisicopremies zijn gebaseerd op sterftetabellen van twintig jaar geleden. Bij nieuwe polissen zijn de premies vaak veel lager. Het is één van die dingen, die je van verzekeraars en hypotheekverstrekkers niet gauw zult horen…’

Zolang je in je huis blijft wonen en de hypotheek kunt opbrengen, is er niets aan de hand

Zorg dat je goed geïnformeerd bent

Om problemen te voorkomen, is het volgens Hajo belangrijk om klanten proactief te benaderen. ‘En daar laten veel geldverstrekkers dus steken vallen,’ stelt hij. ‘Veel mensen met een doorlopend krediet weten bijvoorbeeld niet, dat ze vanaf hun 65e hun lening vaak in heel korte tijd moeten aflossen, soms binnen vijf jaar. Als je met pensioen gaat en je inkomen daalt, terwijl daar dan nog een versnelde aflossing bovenop komt, kan dat aanzienlijke geldproblemen veroorzaken. Een tweede voorbeeld. In 2031 krijgt een grote groep huiseigenaren voor het eerst te maken met het feit, dat vanaf dan de hypotheekrente voor hen niet meer aftrekbaar is. In 2001 werd de regel ingevoerd dat je de hypotheekrente maximaal dertig jaar mag aftrekken. Veel mensen weten dat niet. En banken informeren hun klanten er vaak niet actief over.’ SNS Bank voelt zich wel degelijk verantwoordelijk voor het financiële welzijn van haar klanten, benadrukt Ivar. ‘Klanten van wie wij vermoeden dat er mogelijk betalingsproblemen kunnen ontstaan – bijvoorbeeld als we merken dat de hypotheek wel eens te laat betaald is – hebben we een brief gestuurd met een link naar een website, waar ze een hypotheekscan kunnen doen. Daar kunnen budgetteringstips uit komen, maar soms adviseren we een afspraak in te plannen en samen het probleem te bespreken. Ook stimuleren we een update van je hypotheek. Daarbij kijk je of de hypotheek nog past bij je huidige wensen, en of het verstandig en financieel haalbaar is om te gaan aflossen. Een andere optie is om, voor wat meer flexibiliteit, maandelijks of jaarlijks een bedrag af te lossen. Dat maakt het soms wel lastig, want niet iedereen heeft daar de middelen voor.’ 

Bespaartips en -plannen

Ook Mathijs Smit vindt goede informatieverstrekking vanzelfsprekend. ‘Wij voelen de verantwoordelijkheid om er samen met onze klanten voor te zorgen dat ze hun maandelijkse lasten kunnen blijven betalen. Op internet zijn daarvoor allerlei handige tools te vinden. Zo bieden we op onze website de Financiële Stresstest aan, waarmee je je financiële situatie kunt onderzoeken. We geven bespaartips en wijzen op bespaarplannen van het NIBUD.’ Ook ABN AMRO let op klanten die hun hypotheek een keer niet of te laat betalen. Mathijs Smit: ‘In dat geval informeren we naar de oorzaak. Vaak is er niets aan de hand, maar als bijvoorbeeld blijkt dat iemand zijn baan kwijt is, gaan we in gesprek om te kijken hoe we kunnen helpen. Banken zijn met de maatschappij mee veranderd. Wij zijn er niet alleen in goede tijden, maar ook als het wat minder gaat.’ 

Vermogensopbouw 

Om een financiële buffer op te bouwen, kun je maandelijks wat geld opzij zetten. Maar is het met die historisch lage rente nog wel slim om te sparen? Een lastige vraag, vindt Ivar. ‘Ieder mens heeft immers eigen wensen en doelen. Heb je een kortetermijndoel en wil je je je geld altijd beschikbaar hebben, dan pak je die lage spaarrente, omdat beleggen dan geen verstandige optie is. Want als de beurs daalt en je houdt nog maar 70% over, dan had je beter 1,5% rente kunnen krijgen. Heb je echter een doelstelling voor een langere periode, dan kan beleggen een goed idee zijn. Mits je je bewust bent van de risico’s én als je weet hoe beleggingen werken. Eigenlijk kun je beter denken in termen van vermogensopbouw. Sparen of beleggen zijn mogelijkheden, maar je kunt ook schulden aflossen. Je kunt klagen over die lage rente op je spaarrekening, maar als je je lening van 10% aflost, creëer je ook vermogensopbouw.’ Mathijs: ‘Bedenk goed wat je wilt. Waar wil je staan over vijf jaar? Wat voor doel heb je? Op basis daarvan kun je een spreiding in je vermogen maken. Een paar jaar geleden zag je wantrouwen ten aanzien van beleggen, maar er is een verschuiving. Beleggingen zijn nu transparanter, en de kosten zijn inzichtelijk. Dat geldt ook voor de rendementen. Er is tegenwoordig altijd een spaar- of beleggingsproduct dat bij je past.’

Inzicht door overzicht

Nadenken over geld vindt bijna niemand leuk. Je hebt wel wat beters te doen in je vrije tijd. Toch is ’overzicht’ hét toverwoord vindt Hajo: ‘Maak een financieel plan. Zorg dat je inzicht hebt in je uitgavenpatroon.’ Een toekomstplan voor je financiën is belangrijk, vindt ook Mathijs: ‘Hoe sta je er over vijf of tien jaar financieel voor? En wat kun je er aan doen om problemen te voorkomen? Daarbij is het niet alleen de vraag of je huis ‘onder water’ staat, ook alle variabelen eromheen spelen een rol. Hoe is het nu met je werk, wat zijn je plannen voor de toekomst? Heb je een kinderwens, gaan je kinderen studeren, ga je minder werken of met pensioen? Door alles op een rij te zetten, weet je beter wat er in de toekomst nodig is.’ Ivar is het daar volledig mee eens. ‘Besparen lukt je door overzicht te creëren. Dat kan gewoon met een simpel Excelletje. Als je niet weet wat erin komt en wat eruit gaat, zul je nooit écht besparen. Kijk kritisch naar alles. En kom praten als je het niet snapt. Ga in gesprek met je bank, je hypotheekadviseur of financieel planner en bekijk de mogelijkheden. Want die zijn er gelukkig genoeg.’

Besparen vervelend? Hoeft niet!

Natuurlijk kun je een goedkopere energie­leverancier zoeken,
of een voordeliger telefoon­abonnement afsluiten, of bezuinigen op je dagelijkse bood­schappen. Maar zijn
er nog veel meer mogelijkheden. Lifestyle Almere vond een paar originele initiatieven, die naar een beetje lucht in je budget kunnen leiden. Zo wordt geld besparen nog leuk ook!

Buurten in het buurtrestaurant

Op de centjes letten en toch gezellig uit eten gaan? Dat kan in de Stripheldenbuurt. Buurtrestaurant De Cartoon is een samenwerkingsproject van buurtbewoners, welzijnswerk De Schoor en Kwintes (een organisatie die mensen met een psychische of sociale kwetsbaarheid begeleidt). Cliënten van Kwintes doen op die wijze werkervaring op in de keuken, de bediening en de administratie. In De Cartoon kun je genieten van een voordelig hapje en drankje! www.decartoon.nl

Ga eens naar de kringloop

Eveneens in de categorie tweedehands: de kringloopwinkel. Er zijn er een paar in Almere, waar je voor een prikkie de leukste spullen kunt vinden. Kijk voor adressen en openingstijden op: www.kringloopfabriek.nl, www.kringloopalmere.nl, www.dekringloper.nl

Auto huren bij de buren

In Nederland staan acht miljoen auto’s gemiddeld 23 uur per dag stil. Dus waarom zou je je auto niet met anderen delen? Dat biedt veel voordelen: minder auto’s, minder CO2-uitstoot en… je leert leuke mensen in je buurt kennen. Dat is het idee achter SnappCar, een initiatief dat auto-eigenaren en mensen zonder auto bijeen brengt. Via de website kun je auto’s bij jou in de buurt zoeken, een verhuurverzoek bij de eigenaar indienen en na akkoord de auto betalen, ophalen en gebruiken. Deelnemende auto’s zijn automatisch allrisk verzekerd en in geval van pech staat het supportteam 24 uur per dag paraat. Huren via SnappCar is 30 tot 50% voordeliger dan bij een reguliere autoverhuurmaatschappij. En wil je je eigen auto verhuren, dan kun je op die wijze een leuk zakcentje bijverdienen. In Almere doen op dit moment zo’n vijftig auto-eigenaren mee. Het aanbod varieert van een compacte Suzuki Alto uit 1998 (€ 17,50 per dag) tot een prachtig opgeknapte Citroen 2CV, waarmee je voor € 125,00 een dag kunt rondtoeren. www.snappcar.nl

Tweedehands is lang niet altijd tweederangs

Gebruikte spullen zijn vaak nog in prima staat, en uiteraard veel voordeliger dan nieuw. Websites als Marktplaats en Speurders floreren dankzij de economische crisis, maar wist je dat er ook een Almeerse variant is? Via de Facebookgroep ’Wat de gek ervoor geeft Almere’, die in 2013 werd opgericht en inmiddels ruim 22.000 leden telt, kunnen mensen uit Almere en omstreken tweedehands producten kopen en verkopen. Een greep uit het aanbod: schoenen, kleding, meubels, elektronica… en dat allemaal praktisch om de hoek.

www.facebook.com/groups/watdegekervoorgeeft

Delen is het nieuwe hebben

Waarom zou je dingen zelf aanschaffen, als je ze maar af en toe gaat gebruiken? Via het online platform Peerby kun je spullen lenen van je buurtgenoten. Schuurmachine, grasmaaier, tent of keukenweegschaal nodig? Op de website of in de app geef je gewoon aan, wat je zoekt. Als lid van de community krijg je ook regelmatig oproepjes van buurtgenoten, die iets willen lenen. Lang leve de deeleconomie!

www.peerby.com

Winkel zonder kassa 

Wil je nóg goedkoper? Dan moet je even naar Almere Haven. Stichting Mooi Cadeau aan de Oldewierde 264 is een winkel zonder kassa. Alles is hier gratis. ‘Ik ben opgegroeid met het principe van samen delen. Zo help je elkaar,’ verklaart initiatiefneemster Linda Sijtsma. Na een verblijf in Engeland – met haar twee kinderen – keerde zij zonder een rooie cent terug naar Nederland, en kreeg ze allerlei spullen aangeboden. ‘Alles wat ik dubbel kreeg, zette ik in de schuur zodat anderen het konden meenemen. Ik gooide niets weg.’

Samen met haar man startte ze in 2010 de Stichting Mooi Cadeau in een pandje in de Wierden, waar ze vooral decoratieve producten aanboden. Mooi Cadeau wil vooral ook een ontmoetingsplaats zijn voor Almeerders. ‘Hier praat je met mensen met wie je anders misschien nooit in contact zou komen. Ik hoop dat mensen zo meer respect voor elkaar krijgen. Elk mens is de moeite waard, ongeacht inkomen, kleur of geloof,’ zegt Linda, die na het overlijden van haar man in 2012 besloot om door te gaan met het concept.

Een paar jaar lang was de zaak gevestigd in het centrum van Almere Haven, maar sinds augustus vorig jaar runt ze de winkel vanuit een partytent in haar eigen achtertuin. Daar is iedereen elke dinsdag en donderdag van 11.30 tot 14.00 uur van harte welkom om spullen te halen of te brengen. Gewoon rondsnuffelen en een babbeltje maken mag uiteraard ook. Koffie en thee staan altijd klaar. Iedereen is welkom in de winkel waar het niet om geld draait, maar om respect. www.mooicadeaualmere.nl