De komende maanden gaat naast Station Almere Centrum ook de omgeving flink op de schop. Zodra begin 2022 de laatste bouwvakkers hun spullen hebben gepakt, heeft Almere het station van de toekomst, midden in een prachtig stadspark. Wij werpen alvast een blik in die toekomst.
Station Almere Centrum begon in 1987 als Centraal Station Almere. Voor Almeerse begrippen is het dus een oud gebouw en dat betekent dat het aan een opknapbeurt toe is. Die werkzaamheden zijn inmiddels in volle gang. Daarnaast wordt het station aangepast aan het groeiende aantal inwoners en reizigers in Almere. De verbetering van het station is een partnership van gemeente, ProRail, NS en provincie. De feitelijke uitvoering is in handen van ProRail, die samen met NS eigenaar is van het station. Paul Schulten vertegenwoordigt de gemeente in het projectmanagementteam. ‘Station Almere Centrum maakt deel uit van een hele familie van stations, tot aan Lelystad,’ zegt hij. ‘Tijdens de totstandkoming van de Flevolijn zijn ze ontworpen, eigenlijk allemaal tegelijk, en dat kun je ook zien. Almere Centrum is bijzonder, omdat het een collectiestation is. Je zou het een soort monument kunnen noemen, een typische vertegenwoordiging van een bepaalde bouwstijl.’ Zo is de kap iconisch, legt Paul uit: ‘Of dat mooi is of niet, daarover lopen de meningen uiteen. De één vindt het niks meer dan een hoop staal, de ander ziet er een prachtig stuk industrieel ontwerp in. Het is in elk geval kenmerkend rood en staat als een soort paraplu over het station heen. Die kap handhaven we dan ook, hij past zo nadrukkelijk bij Almere.’ Wél ondergaat hij een complete renovatie. ‘Hij wordt schoongemaakt,’ vervolgt Paul, ‘opnieuw geschilderd en er komt nieuwe beglazing. Zo wordt de kap in zijn oude glorie hersteld en leggen we ‘m in één moeite door vol met zonnepanelen.’
Het Stationsplein verandert in de huiskamer van het centrum
Te klein én onveilig
Los van de technische renovatie krijgt ook de inrichting van het station een regelrechte update. Paul: ‘De vraag naar fietsenstallingen is door de jaren heen enorm gegroeid. Tot nu toe hadden we, behalve een tijdelijke op het Oudplein, een open stalling onder het viaduct, naast de taxistandplaats. Die is niet alleen te klein, maar ook niet meer veilig. De plek vervuilt nogal en heeft donkere hoekjes die aanlokkelijk zijn voor mensen die je liever niet op je station hebt. Kortom, geen prettig welkom voor reizigers. Dat is straks anders, met twee mooie bewaakte stallingen.’ Volgens Paul vormde de komst van de Floriade een mooie aanleiding om het station op de schop te nemen. ‘Zoiets vereist een station dat bezoekers van Almere écht welkom heet. Daarom hebben we met alle betrokken partijen budget vrijgemaakt, een intentieverklaring getekend en een goed plan opgesteld. Wij zorgen dat er een prachtig station staat, wanneer de Floriade opengaat.’
De ‘hokjes’ verdwijnen
Behalve veiligheid zijn ook verduurzaming, groen en beleving belangrijke speerpunten in het project. We mijmeren even een jaar vooruit en arriveren per trein op Almere Centrum. Wat zien we dan? Paul: ‘De perrons zijn ruimer – allerlei obstakels zijn dan verdwenen – net als de vides, de openingen in de vloer die er nu nog zijn. Dan ga je naar beneden en kom je in een eigentijds aangeklede hal, met moderne puien en goede verlichting. Vervolgens loop je buiten, over prachtige nieuwe pleinen met veel meer groen dan nu.’ In de hal zijn nu nog veel ‘hokjes’ met winkels. Paul: ‘Die winkels zijn er straks natuurlijk ook nog, maar we maken het allemaal veel strakker. Om het hele station komt een transparante gevel te staan.’
Geen barrière meer
Eén van de kritiekpunten op de oude situatie is, dat het station een soort barrière vormt tussen het noordelijke en zuidelijke deel van het stationskwartier. Ook dat wordt helemaal anders, aldus Paul: ‘De noord-zuidverbinding maken we heel open. Het station is deels afgesloten met poortjes voor de OV-chipkaart. Maar de noord-zuidas gooien we open voor iedereen, zodat beide pleinen aan weerszijden, samen met de hal, één openbaar gebied vormen. Dat trekken we door in de materiaalkeuzes. Zo wordt de vloerbekleding binnen en buiten gelijk. De architect van het station werkt daarom nauw samen met de stedenbouwkundige die over de openbare ruimte gaat.’
Kunst met een heldere boodschap
Om het station aantrekkelijker te maken, wordt er in samenwerking met ProRail, NS en kunstorganisatie The Mothership ook kunst ingezet, vertelt Paul Schulten: ‘Zo willen we op de blinde gevel aan de noordzijde een lichtkunstwerk plaatsen.’ Ook in de hal en het busstation wordt gekeken naar de toepassing van kunst, belooft Schulten. ‘In alle kunst worden thema’s verwerkt met een boodschap aan bezoekers en inwoners van Almere. Denk daarbij aan de korte geschiedenis van de stad, het growing green, maar ook het unieke feit dat Almere op de bodem van de zee ligt. Daarom wordt zeegroen het thema voor de kunst. Zo beseft de bezoeker, door allerlei artistieke uitingen en leuke verwijzingen, des te meer dat hij zes meter onder zeeniveau staat. Allerlei kunstenaars zijn al druk in de weer met de meest uiteenlopende ontwerpen.’
We hebben een beetje uitloop
Het zal de regelmatige passant niet zijn ontgaan, dat er inmiddels druk gebouwd wordt aan Station 2.0. Begin oktober begonnen de werkzaamheden, met de bouw van de westelijke fietsenstalling. ‘Daarna gaat de aannemer het hele station door. Tegelijkertijd werkt een andere aannemer aan het dak en de openbare ruimtes. Daarnaast worden de Station Offices, de bedrijfspanden pal tegen het station aan het Stationsplein, omgebouwd tot woningen. Dat doet de Kroonenberg Groep (zie kader, red.). Het zijn verschillende projecten die we nauw op elkaar hebben afgestemd, zodat het totale project zo vloeiend mogelijk verloopt. Naar verwachting is alles eind 2021 klaar. Mocht het nodig zijn, dan hebben zodoende nog wat uitloop en zijn we in elk geval klaar, voordat de Floriade opengaat.’
De kantoren maken plaats voor huurwoningen
De ideeën zijn veranderd
Als Projectmanager Realisatie weet Rob Admiraal alles over wat er rondom het station te gebeuren staat: ‘Stedenbouwkundige inzichten zijn door de jaren heen veranderd. Vroeger wilden mensen pleinen creëren, open vlaktes, soms met een fontein erin. Die hebben we ook gehad op het Stationsplein. Tegenwoordig denken we anders. Onder meer groene bewustwording speelt nu een belangrijke rol. Daarom komt er een plein, dat een uitnodigende en sfeervolle entree van de stad is. Een plek waar mensen graag vertoeven, met veel groen. Dat is niet alleen duurzaam, maar ook prettiger om in te verblijven. Bovendien sluit het mooi aan bij het gedachtengoed van komende Floriade. Bot gezegd: momenteel is dit gebied gewoon geen aantrekkelijke plek om Almere binnen te komen. Het ziet er straks totaal anders uit. Met een mooie doorloop door het station, zodat de pleinen met elkaar verbonden en vooral ook groener zijn. Nu is het nog een stenen vlakte.’
Voetganger staat centraal
Behalve de Station Offices en het Stationsplein krijgen ook de Landdrostdreef en het Mandelaplein een make-over, zegt Rob: ‘Met dezelfde materialen en inrichting als het Stationsplein. Aan de kant van het Mandelaplein lijkt het vooral op een stadspark, waar de voetganger centraal staat. Aan de andere kant loop je naar buiten een groene laan in. Aan de zijkanten staan bomen en planten in bloembakken met randen waar je op kan zitten. Daarnaast zorgen terrassen, die doorlopen tot de Metropoolstraat, voor nóg meer levendigheid. Steek je die straat over, dan stap je zó het winkelgebied in.’
De voorbereiding en aanbestedingen zijn in volle gang, vertelt Rob. ‘Komend voorjaar beginnen we met de herinrichting van de pleinen. Dat gaat tot eind 2021 duren, met wellicht nog wat restwerkzaamheden begin 2022. In de loop van deze winter kunnen Almeerders communicatie verwachten over omleidingen en de andere impact die deze werkzaamheden met zich meebrengt.’
Station Offices
Zo’n anderhalf jaar geleden nam Kroonenberg Groep een groot deel van de Almeerse winkelportefeuille over van Kléppiere. De onderneming is sindsdien eigenaar van onder meer de Station Offices, de twee kantoorgebouwen die als schildwachten aan weerszijden van de hoofdingang van het station staan. Daarmee speelt de vastgoedorganisatie een belangrijke rol in het aanzicht van het Stationskwartier. Die rol belooft ze glansrijk in te vullen, zo blijkt tijdens ons gesprek met hoofd commercieel beheer Paul Bremmer: ‘Toen wij het aankochten, stonden die kantoren al een tijdje leeg. Dat was voor ons aanleiding om na te denken over een nieuwe bestemming. We besloten om er woningen te gaan ontwikkelen; een mooie toevoeging voor het gebied. Er komen drie typen. Allereerst woningen met twee even grote slaapkamers en badkamers. Dat noemen ze tegenwoordig ‘friends-woningen’. Daarnaast komt er een aantal grote en een paar kleinere woningen, waardoor er een gemengd geheel ontstaat. Door boven op de bestaande bouw twee verdiepingen toe te voegen, kunnen we in totaal 67 woningen realiseren. Overigens wordt alles huur.’
We zijn in elk geval klaar, voordat de Floriade opengaat
Globale indeling
‘Daarnaast vinden er in de plint (winkelpanden op de begane grond, red.) ook een paar ingrepen plaats, die ervoor gaan zorgen dat alles weer helemaal van deze tijd is. Dat doen we onder meer door meer eenheid te creëren, zodat de huurders beter zichtbaar zijn. De huidige luifel gaat eraf en daar plaatsen we, in overleg met de huurders, nieuwe puien.’
Ook de globale indeling verandert: ‘Dat smalle doorgangetje richting busplein verdwijnt. In plaats daarvan komt er een grote, hoge doorgang, die de looplijn helderder maakt. Daar tegenover, waar nu de Subway zit, maken we een nieuw winkelpand. De doorsteek naar de huidige taxistandplaats komt daarmee te vervallen. Op deze taxistandplaats komt de nieuwe fietsenstalling. Straks kom je alleen via de stationshal of om het pand heen bij de stalling. De timing van de werkzaamheden stemmen we uiteraard af met NS, ProRail en de gemeente. Zo hebben we vóór de opening van de Floriade alles klaar.’
