Een geïnspireerde aanpak van armoedebestrijding

‘Geef een man een vis, en je voedt hem een dag lang. Leer een man vissen, en je voedt hem een leven lang’. De wijsheid is vermoedelijk niet van Lao-Tze, zoals vaak wordt beweerd, maar ze is er niet minder wijs om. Ze is in elk geval een pijler van het werk van Voedselloket Almere.

Voedselbanken. Ze zijn een noodzakelijk kwaad in een tijd waarin de tegenstellingen tussen arm en rijk in de wereld, en helaas ook in Nederland, weer steeds groter worden. Eén van de weinige dingen die erger zijn dan zo arm zijn, dat je op de voedselbank moet terugvallen, is armoede zonder voedselbank om op terug te vallen. Het fenomeen voedselbank komt in verschillende smaken, en Almere mag trots zijn op Voedselloket Almere (VLA): een hulporganisatie met een eigentijdse aanpak, die niet alleen veel méér is dan een voedselbank, maar die strikt genomen zelfs geen voedselbank is in de traditionele zin.

Geen eenheidsworst 

De meeste voedselbanken in Nederland draaien op het principe dat er voedsel wordt ingezameld waaruit pakketten worden samengesteld. Die pakketten worden dan verstrekt aan personen en gezinnen onder de armoedegrens. Natuurlijk zijn die pakketten meer dan welkom, maar ze zijn meteen ook eenheidsworst. Je hebt het maar te doen, om het oneerbiedig te zeggen, met wat erin zit. Zo ben je best ver weg van de manier, waarop een modaal gezin boodschappen doet en zijn maaltijden samenstelt. In Almere besloot men, inmiddels alweer zes jaar geleden, de zaak anders aan te pakken. Op de Ambachtsmarkt heeft het VLA een echte supermarkt geopend, met een aanbod van zo’n 140 basisproducten. Een deel daarvan wordt door vrijwilligers ingezameld tijdens periodieke acties in Almeerse supermarkten, een ander deel wordt ingekocht. De klanten van VLA hebben een betaalpas. Daarop krijgen zij maandelijks een saldo bijgeschreven en daarmee winkelen ze naar eigen smaak en gezinssamenstelling.

Kledingwinkel en voedseltuin

Behalve een supermarkt runt VLA aan de Ambachtsmarkt ook andere winkels die volgens hetzelfde principe opereren: een kledingwinkel, een winkel in huishoudelijke artikelen en een speelgoedwinkel. In de kledingwinkel vinden de klanten van VLA tweedehands kleding in goede staat, die voor gangbare kringloopprijzen wordt aangeboden. Die kleding betalen zij met een speciale kledingpas, waar ze ook een maandelijks budget op gestort krijgen. In de aangrenzende twee andere winkels kunnen klanten op vertoon van hun pas een beperkt aantal gedoneerde artikelen gratis uitkiezen. Een bijzonder fenomeen is verder de VLA voedseltuin van inmiddels 1.200 m², aan de Hoekwierde in Haven. VLA onderkent dat het belangrijk is om veel goede biologische, verse producten te eten en teelt die dan ook voor een deel zelf, geholpen door vrijwilligers met groene vingers. Dankzij deze opzet wordt niet alleen geld bespaard, de opbrengst is bovendien verser dan vers en reist in principe binnen 24 uur vanaf het land naar de keuken van de klant.

 

Klanten staan doorgaans

binnen zes maanden

weer op eigen benen

 

Zelfstandigheid

Het voordeel van deze aanpak van VLA is duidelijk: de klanten behouden een stuk zelfstandigheid. Dat is heel belangrijk in het proces, waarin men uiteindelijk weer op eigen benen gaat staan. Ze beheren hun eigen budget, waarbinnen ze zelf keuzes maken – keuzes die hen helpen de weg naar financiële zelfstandigheid (terug) te vinden. De hulp van VLA gaat zelfs verder: de klanten krijgen ook advies en doen mee aan een verplicht hersteltraject via professionele hulpverleners. Er is dus geen sprake van vrijblijvendheid: van de klanten wordt een actieve bijdrage verwacht. Met die emanciperende aanpak boekt VLA veel succes: gemiddeld functioneert een klant binnen zes maanden weer zelfstandig in de samenleving.

Naar de toekomst

Armoede bestrijden is één ding. Maar na een succesvolle aanpak van ruim tien jaar wil VLA graag de volgende stap zetten: die naar preventie en participatie. Momenteel wordt er hard gewerkt aan plannen in die richting.