Proeftuin voor de toekomst

Heb je weleens stilgestaan bij de sloop van een gebouw? Dan heb je je wellicht ook afgevraagd of we die enorme bergen puin op de één of andere manier opnieuw kunnen gebruiken. Welnu, dat kan. En dat besef begint onderhand breed in te dalen. Er is inmiddels ook een mooie naam: circulair bouwen.

Eén van de pioniers op het gebied van circulair bouwen is bouwbedrijf Van Wijnen. Wat ze inmiddels voor elkaar weten te krijgen, kun je zien op de Floriade in en om Circuloco, het paviljoen van het gelijknamige duurzaamheidscollectief. De naam Circuloco is een samentrekking van de woorden circulair en lokaal. In het paviljoen laten allerlei aanbieders zien hoe je duurzamer kunt gaan leven, en dat doen ze met onder meer kunstwerken en circulaire projecten. Dat vind je terug in de kleinste details. Zo is er bijvoorbeeld een oplaadpunt voor je mobiele telefoon, waarvoor de energie ter plekke wordt opgewekt in een biologisch proces. Het gebouw zelf staat op betonnen Stelconplaten en heeft als ‘skelet’ vier oude zeecontainers op de hoeken. De verdiepingsvloeren zijn van stalen en houten balken uit een sloopproject in Utrecht, terwijl de gevels gemaakt zijn van hout van Stiho, dat na gebruik teruggaat naar de leverancier. 

Het is een andere manier van denken, en een andere manier van bouwen

Sprong in het diepe

Dat is allemaal geweldig voor een duurzame toekomst, maar voor een commercieel bedrijf is het vooral een sprong in het diepe. Een goede sprong, legt vestigingsdirecteur Michiel Terpstra van Van Wijnen Lelystad uit: ‘Duurzaamheid en circulariteit maken deel uit van onze visie, dus we proberen aan te haken bij initiatieven die dit ondersteunen. Zie het als een proeftuin. We hebben dit project dan ook met beide handen aangegrepen. We steken er graag energie in en kunnen ervan leren: gewoon doen, en dan kijken waar het eindigt.’ Ook lopen er bij Van Wijnen al andere initiatieven in deze richting, vertelt Michiel: ‘Afvalvrij in 2025 en CO2-neutraal in 2030 zijn lopende programma’s. In Circuloco investeren we dus graag en daar krijgen we bij Van Wijnen ook alle vrijheid voor. De samenwerking tussen de partijen is ook heel anders dan anders: veel meer gebaseerd op onderling vertrouwen dan op het nakomen van contracten. Het is een volstrekt andere manier van denken, naast een totaal andere manier van bouwen. We springen als het ware samen van de toren af en weten niet waar we gaan landen. Dan moet je vertrouwen in elkaar hebben. Bestaande regelgeving staat daarbij alleen maar in de weg. Onder de conventionele manier van contractvorming had dit paviljoen er niet gestaan.’

Nieuwe mindset

Maar er moet uiteindelijk toch ook geld verdiend worden? Commercieel manager Chantal Visser heeft daar alle vertrouwen in: ‘Er is steeds meer vraag naar dit soort vernieuwingen in de markt. Het is een nieuwe mindset. Natuurlijk lijkt het in het begin wat meer te kosten, omdat je de juiste materialen bij elkaar moet zoeken. Maar grondstoffen worden steeds duurder en dan moet je ook creatiever denken.’ Michiel vult aan: ‘We zijn medeoprichter en -exploitant van het paviljoen en zijn ook betrokken bij het vervolg, waar we straks deze proef in het echt omzetten. Circuloco is een mooie manier om onze klanten te laten zien hoe we dit hebben gedaan en hoe het uitpakt. Dat krijgt zijn spin-off in commercie. In ons paviljoen zie je bijvoorbeeld dat kozijnen uit een oud pand niet van nieuw te onderscheiden zijn. Toch zouden ze normaal gesproken in een container gedumpt zijn. Iets mooiers kun je in de praktijk niet laten zien. Het zit ook in het gevoel bij klanten onderling: wat doe jij aan duurzaamheid?’ Chantal: ‘Mensen zijn verrast en praten er dan met anderen over. Het is niet meer de vraag óf, maar hoe snel we dit kunnen doen. Want het wordt gewoon de nieuwe standaard. Het traditionele denken is er nog wel, maar dat verandert snel.’

Er is veel om opnieuw te gebruiken

Michiel vertelt dat de bouw en zijn toeleveranciers goed zijn voor zo’n dertig procent van de grondstoffenconsumptie: ‘Ongeveer hetzelfde geldt voor afval en CO2. Gelukkig kan dat anders. Denk daarbij ook aan demontabel bouwen. Dan haal je een pand ooit uit weer elkaar, om met dat materiaal weer iets te gaan doen. Er is heel veel opnieuw te gebruiken zonder dat je ziet dat het tweedehands is.’ Chantal: ‘Denk ook aan zaken die je niet ziet. Zo wordt schapenwol op dit moment grotendeels weggegooid. Terwijl het uitstekend isolatiemateriaal voor bijvoorbeeld spouwmuren.’ Michiel besluit met: ‘In sommige andere branches is refurbishen al heel gewoon. Met het oog op de bouw zit er nog een hele ontwikkeling aan te komen. Daar willen wij bij zijn.’