Je eigen huis is een dierbare en intieme plek. Die deel je dus het liefst alleen met partner en kinderen. Toch vallen steeds meer mensen voor de verleiding van geld, en laten ze wildvreemden in hun huis wonen. Lifestyle Almere nam een kijkje achter de schermen van het verschijnsel AirBNB. 

‘Hoi, ik ben Maria en ik kom uit Spanje, Madrid. Ik kom naar Nederland om fulltime te gaan werken. Ik doe schoonmaken. De reden is dat ik een goede baan had in Madrid, maar dat stopte. Dus verhuis ik met mijn dochter van één, en al mijn spaargeld. Ik wil jouw appartement echt graag zien en als ik het mooi vind, wil ik het voor minstens zes maanden huren.’ Mark Kerkhofs kijkt op van zijn beeldscherm, neemt een slok koffie en glimlacht. ‘Dat soort aanvragen is dus schering en inslag. Ik schreef haar keurig terug dat mijn huis niet geschikt is voor kleine kinderen. Ik meld dat trouwens al duidelijk in mijn advertentie – in Nederlands, Engels, Frans en Duits – maar denk niet dat ze daarin berust. Binnen een uur had ik antwoord.’ Mark tuurt met samengeknepen ogen naar zijn scherm en leest voor: ‘Mijn dochter woont bij haar vader vanwege mijn werk. Ze komt niet met me mee.’ Mark rolt met z’n ogen. ‘Aha, nu komt de dochter ineens níet meer mee. Je snapt wel dat ik hier niet meer op reageer.’ 

Mark woont in een modern, ruim en luxe appartement in het nieuwe stadshart van Almere. Hoog gelegen aan het Weerwater, dus aan de ene kant rust en aan de andere kant de reuring en alle praktische voorzieningen van het stadscentrum. Maar hij heeft een reizend beroep en als hij al in Nederland is, zit hij steeds vaker bij zijn vriendin in huis, waardoor zijn flat meestal onbewoond is. ‘Zonde van het huis en zonde van het geld,’ verzucht Mark, ‘maar ik wil het ook niet verkopen en mijn vriendin woont vlak bij mijn werk. Zeker tot voor kort met alle verkeersellende rond knooppunt Muiderberg was het gewoon te verleidelijk om toch steeds weer bij haar te overnachten.’ 

Vieze schoenen op mijn bank

Steeds vaker schoot het idee door zijn hoofd om het huis te gaan verhuren, vertelt Mark: ‘Maar elke keer kreeg ik weer dat beeld voor ogen van wildvreemden die in mijn bed slapen, onder mijn douche staan, op mijn toilet zitten. En vieze schoenen op mijn bank – de spullen zijn immers tóch niet van hen. Gepruts aan mijn kostbare geluidsinstallatie, mijn favoriete bierglas, ooit uit een Zweedse kroeg mee gegapt, in scherven op de keukenvloer… Dan was ik gauw weer genezen van het idee te gaan verhuren.’ 

Een bevriende buurman van Mark was er wat makkelijker in. ‘Bart woont hier ook in het gebouw en was al een tijdje aan het ‘AirBNB-en’. Hij had zijn woning gewoon op de site gezet en als hij een huurder had, ging hij in diezelfde periode op vakantie. Als hij een beetje goed verhuurde en een goedkope bestemming uitzocht, hield hij onder de streep zelfs nog geld over aan zo’n vakantie. Een manier van leven waar hij in de kroeg nogal mee liep te koketteren. Good for him, maar omdat hij geen alternatieve woning had, kon hij een stuk minder flexibel zijn naar zijn huurders toe. Op een gegeven moment had hij een stel uit Suriname in huis, dat al twee keer eerder was geweest en waar hij uitstekende ervaringen mee had. Ze wilden nog een paar weken langer blijven, maar Bart kon daar niet aan tegemoet komen. Om ze toch te helpen, vroeg hij mij of ik het niet een keer wilde proberen. Omdat Bart ze al kende, leek dit me een veilige eerste keer. Ik trok een weekend uit om mijn woning grondig schoon te maken, kocht bij de Action goedkoop beddengoed en badkamertextiel voor de verhuur, en een week later verhuisden Barts huurders een paar verdiepingen omhoog en was ik voor het eerst van mijn leven huisbaas.’ 

Snoeiharde pornofilm…

Het waren drie spannende weken met als climax het moment van uitchecken: ‘Bart had geen woord teveel gezegd. Hoewel er veertig euro schoonmaakkosten in mijn tarief was meegenomen, kreeg ik het schoner terug dan ik het zelf had opgeleverd.’ Bovendien stond er anderhalf duizend euro meer op zijn bankrekening. Dat was precies het zetje dat Bart nodig had: ‘Ik schoot een serie mooie foto’s van mijn appartement en maakte een account aan op de site van AirBNB. Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat het zo’n vaart zou lopen, maar de aanvragen begonnen meteen binnen te stromen.’ 

Wie denkt dat Bart vanaf dat moment de ene na de andere huurder aaneenschakelt, vergist zich. ‘Dat ik één goede ervaring had, wilde nog niet zeggen dat ik zomaar iedereen kon aannemen. Ik denk dat het geheim van succesvol AirBNB-en voornamelijk zit in het kritisch zijn op je gasten. Ik had het daar in de tijd ook vaak met mijn buurman over. Wat brengt iemand er toe om een aantal weken in een flat in Almere te gaan wonen? Met alle respect voor onze mooie stad, maar het is niet bepaald Parijs of New York. Is je potentiële huurder een expat, die voor een project tijdelijk in ons land moet zijn? Of een drugscrimineel die na een mislukte ripdeal bang is voor een liquidatie, en even onvindbaar wil zijn? Of blijkt je eigen slaapkamer achteraf het decor voor een snoeiharde pornofilm? Allemaal scenario’s – om maar in filmtermen te
blijven – die allesbehalve ondenkbaar zijn.’ 

Over filmen gesproken: Mark ontdekte al gauw dat Almere het Hollywood van Flevoland is, of misschien beter gezegd, pretendeert te zijn. ‘Ik krijg regelmatig aanvragen van mensen die een film willen opnemen in mijn appartement, Bart trouwens ook. Maar wanneer je dan even doorvraagt, blijkt het steeds weer een studentenproject te zijn met het bekende ‘we hebben weinig budget’ en ‘je moet het leuk vinden’. Zouden die mensen met datzelfde praatje ook gratis apparatuur bij de fotohandel los proberen te peuteren?’ 

Sommige mensen zijn misschien niet zo kritisch, omdat ze het geld hard nodig hebben

Graven in social media

Hoe kun je kritisch zijn op mensen die je niet kent? Mark: ‘Op de site van AirBNB kunnen huurders en verhuurders elkaar beoordelen. Zo kun je zien of iemand eerder heeft gehuurd, en of hij zijn verhuurder toen is mee- of juist tegengevallen. Verder ga ik altijd even een gesprek met hen aan. Waarom komen ze naar Almere? Wat doen ze voor de kost? Hun antwoorden crosschecken en wat graafwerk in social media levert een schat aan informatie op. Bij de geringste twijfel zeg ik nee. Liever een paar weken geen huurder, dan een gesloopt en uitgewoond huis. Een boedelverzekeraar sluit schade door verhuur uiteraard uit.’ 

In Marks geval gaat het dan nog om een eigen woning, maar menig verhuurder is zelf ook huurder en doet dus feitelijk aan onderverhuur. Mag dat? Woningcoöperatie Ymere is daar heel duidelijk over: ‘Nee,’ zegt woordvoerder Coen Springelkamp, ‘dat is bij ons niet toegestaan en dat staat ook duidelijk in de huurovereenkomst. Wie zich daar niet aan houdt, riskeert ontbinding van het huurcontract.’ Een drastische maatregel, maar terecht, legt Springelkamp uit: ‘In Amsterdam is het een groot probleem. Onderverhuur aan toeristen levert daar veel overlast op. Bovendien is het fraude: onze huizen zijn sociale huurwoningen. In de huurprijs is dus een korting verwerkt. Dat is al een financieel voordeel voor de huurder. Het is niet de bedoeling om er vervolgens nog extra geld mee te verdienen. Bovendien staan nieuwe huurders langer op een wachtlijst omdat een ander zijn woning onderverhuurt aan toeristen.’ In Almere is Springelkamp dit nog niet tegengekomen, maar in Amsterdam werden afgelopen jaar twee huurders door Ymere uit hun huis gezet wegens illegale onderverhuur. Het jaar daarvoor zelfs zes, zo blijkt uit het jaarverslag. 

Verbieden

Ook omwonenden hebben vaak moeite met particuliere verhuur. In Marks flat is de vereniging van eigenaren inmiddels een procedure gestart om het statutair te verbieden. Mark: ‘Het gekke is dat ik ze eigenlijk wel begrijp. Ik ben er scherp op dat er alleen nette mensen in mijn huis komen, maar iemand anders is misschien minder kritisch, omdat ‘ie het geld hard nodig heeft. En dan riskeer je geluidsoverlast, rotzooi en volk in de gemeenschappelijke ruimtes dat je daar liever niet ziet.’ Maakt de VVE (Vereniging Van Eigenaren) kans? Mark: ‘Ik denk het wel. Er is wat tegenstrijdige jurisprudentie over, maar in het reglement staat dat het gebouw een woonbestemming heeft. Verhuur zou je kunnen aanmerken als bedrijfsmatige exploitatie en dat mag niet. Aan de andere kant: duurzame zaken delen is de toekomst. Daar kan zo’n VVE zich tegen verzetten, maar uiteindelijk houdt niemand de toekomst tegen.’