wat hebben we eraan?
Almere is een verglaasde stad. Nagenoeg alle woningen
zijn aangesloten op het glasvezelnetwerk. Daarmee hebben vrijwel alle inwoners toegang tot een supersnelle internetverbinding. Niet iedereen maakt er gebruik van. Maar het kán wel. En dat is een grote luxe.
Glasvezel, wat heb je eraan? De meningen zijn verdeeld, maar eigenlijk is het niet bijster ingewikkeld allemaal. Telefonie en televisie komen traditioneel via koperdraadjes je huis binnen. Dat gebeurt met een elektrisch signaal. Koperverbindingen zijn daardoor gevoelig voor interferentie (beïnvloeding van het elektrische signaal), veroorzaken weerstand en zijn onderhevig aan corrosie. Bovendien is de hoeveelheid informatie die je over koper kunt versturen beperkt: een koperverbinding heeft zijn eigen natuurkundige grens. Die beperking geldt niet voor glasvezel, die met (laser)licht werkt dat door een flinterdun draadje wordt gejaagd. Licht reist veel sneller dan elektriciteit, en er kan dus meer informatie doorheen. Glas is niet gevoelig voor interferentie en heeft ook geen last van blikseminslag. Verder is glas sterker: gesmolten en tot een draadje getrokken is de treksterkte van glas hoger dan die van nylon. Tot slot: glasvezel is milieuvriendelijker en goedkoper. Kort gezegd, glasvezel is gewoon veel beter dan koper. Maar wat heb je er nou aan?
Eigen proeftuintje
Wie weet het nog: de Almere Fiber Pilot? Het is op de kop af tien jaar geleden dat de AFPilot met tromgeroffel in de stad werd gelanceerd. Een paar honderd gelukkigen kregen glasvezel in hun huis. De Almere Fiber Pilot was het ambitieuze antwoord van Almere op de domme rijksoverheid die ons, de snelst groeiende stad van Nederland (toen), niét had aangewezen als breedbandproeftuin, en Eindhoven wel. Het toenmalige College van B&W wilde van geen wijken weten en maakte een miljoen vrij om in een klein stukje van Almere glasvezel aan te leggen. Proeftuintje. Ik had het geluk in dat tuintje te wonen en één van de eerste aangeslotenen te zijn. Voor niet meer dan 250 euro per maand had ik de beschikking over een 10 Mbit aansluiting. Dat was toen verschrikkelijk snel. En nu nog steeds belachelijk duur. Maar wauw, wat liepen we voor! In een paar jaar tijd haalden we Eindhoven in met het aantal aansluitingen, ondanks het feit dat de rijksoverheid daar 20 miljoen euro subsidie in stopte en het bedrijfsleven 29 miljoen. We deden het in Almere nog niet zo slecht. Maarre… wat hebben we er eigenlijk aan?
Begeerd, onmisbaar en succesvol
Ik weet nog dat ik in 2003 – samen met een paar mensen van de Universiteit van Amsterdam en Unet, plus enkele zelfverklaarde deskundologen – een studiereis naar Zuid-Korea maakte. Ter voorbereiding op de uitrol van de AFP. Ik was de enige vertegenwoordiger van het MKB. In Seoul waren duizenden huishoudens al volledig op glas aangesloten en ons doel was inspiratie op te doen. Nu er bandbreedte in de stad beschikbaar kwam, zochten we diensten om erop te zetten. We fantaseerden over de gedroomde online-dienst die glasvezel begeerd moest maken, onmisbaar en succesvol. De killer app! Het moet gezegd, het was inspirerend om bij het ministerie, universiteiten en het bedrijfsleven langs te gaan en te zien wat ze daar al bekokstoofd hadden. Ze liepen er tien jaar op ons voor. Maar behalve met de ervaring van het eten van gestoofde hond, een eerzame delicatesse in dat land, kwamen we met lege handen terug. Hebben wij hier nu, wat we tien jaar geleden in Zuid-Korea zagen? Sommige dingen wel. Betalen met je smartphone, biometrische toegangssystemen, zorgsystemen in huis met verbinding naar zorgverleners en tal van luxe of handige domotica-oplossingen. Maar eigenlijk ontbreekt het nog steeds aan die killer app. De glazen supersnelweg ligt in onze huiskamer, maar veel verkeer gaat nog niet overheen. Je zou je kunnen afvragen wat we er eigenlijk aan hebben. Nu komen de antwoorden.
Echt glas
Misschien vermoed je het niet, ondanks de naam. Maar glasvezel is daadwerkelijk gemaakt van glas. Waarom het dan niet breekt als je een kabel oprolt? Welnu, het glas wordt gesmolten en vervolgens getrokken tot een haardunne en praktisch onbreekbare vezel.
400gbit/s
is nu de maximale snelheid van een glasvezelverbinding. Dat is afhankelijk van de gebruikte apparatuur. De max ligt in Nederland momenteel op 1Gbit/s. Theoretisch kent de snelheid via glasvezel geen limiet.
Lichtsignalen
Informatie reist via glasvezel als licht. Letterlijk:
een optisch signaal reist met de snelheid van het licht door de vezels. Van de bron, op naar jouw huis.
1.700.000
huishoudens in Nederland
hebben een glasvezelaansluiting. En dat aantal groeit snel. Almere is onderhand bijna helemaal ‘verglaasd’.
90 micron
Oftewel 0.09 mm: zo dun is een enkele glasvezel. Net zo dik (of dun eigenlijk) als een mensenhaar.
Alles met alles verbinden
Internet bestaat niet meer. Althans niet zoals wij dat een paar jaar geleden nog definieerden. Toen was internet ‘online’ gaan met webbrowers, en dan dingen doen als surfen, in een webshop winkelen, fora afstruinen, en mails versturen. Dat doen we nog steeds. Sterker, in ons land zijn wij daar zelfs wereldwijd koploper mee. Circa 95% van de Nederlanders is dagelijks online. Maar dát internet is niet waar het hier over gaat. Het echte internet is een open infrastructuur waar je gaat waar je wilt, doet wat je wilt en neemt wat je wilt. Dat is veel méér dan surfen op het net of je mail bijwerken. Bij echt breedbandinternet zijn er ook andere apparaten die gebruik maken van de infrastructuur. Een kastje dat in je vinger prikt en je bloedwaarden naar een specialist verstuurt. Bijvoorbeeld. Een camera die ziet wanneer je onwel wordt en dan hulpdiensten inschakelt. Je koelkast die merkt dat de melk op is en een bestelling naar de supermarkt stuurt. Je auto die zich aan het begin van de straat aanmeldt bij je huis, zodat de lichten gaan branden, de open haard aanfloept en je magnetronmaaltijd begint te pruttelen. Bijvoorbeeld. Internet is niet meer simpel met een browser naar websites gaan. Internet is alles met alles verbinden.
De geschiedenis leert dat de mens telkens méér wil
Glasvezel…behang?
Glasvezel wordt niet alleen gebruikt voor supersnelle dataverbindingen. Je vindt het materiaal ook in vishengels, ski’s en behang. Over de bandbreedte van dit behang is niets bekend.
De zwakste schakel
Eigenlijk gebruikt iedereen al glas om data te versturen. De hele data-infrastructuur van Nederland is op glasvezel aangelegd. Ook die van kabelmaatschappijen en telefoonbedrijven. Dus hebben KPN, UPC en Ziggo glasverbindingen tot in de wijkcentrales. Maar vandaar uit gaat een koperdraadje naar de woonhuizen. Zo’n mix van glas en koper wordt hybride fibercoax genoemd. Het is dus het laatste eindje van de verbinding die bepaalt of je als consument ‘op glas’ zit. Of niet. En het is ook het laatste eindje dat bepaalt wat de maximale capaciteit is van je internetverbinding. Een keten is zo sterk als de zwakste schakel. Welnu, natuurkundige wetten bepalen dat een koperdraadje minder data kan verstouwen dan glasvezel. Vroeger of later loop je met koper tegen die natuurkundige grens aan.
Geen kastjes
Na de Smartphone, Smartwatch, Smart City’s en de Smart Society (de Almeerse variant van Smart City) is er al een tijdje SmartTV. Met smart denk ik terug aan de tijd dat alles nog dom en overzichtelijk was. Maar wat is SmartTV? De definities verschillen al naar gelang de behoefte van marketing smart-asses. Toch is er een gemeenschappelijke eigenschap te benoemen: een SmartTV heeft geen kastjes nodig. Dus geen settopbox, geen decoders en geen modems. De IP-kabel (zo’n datakabel waarmee je computer is aangesloten) gaat direct in de TV en tadáá: internet, televisie, vod, mail, skypen, alles kan. Da’s best handig. Het scheelt alvast een afstandsbediening. En met een beetje intelligente geluidsinstallatie, scheelt het ook een tweede afstandsbediening. En je hoeft geen Apple TV of WD Live meer aan te sluiten, je streamt rechtstreeks. Scheelt opnieuw een afstandsbediening. Dus heb je plotseling drie afstandsbedieningen minder nodig. Kan je partner weer gezellig naast je op de bank komen zitten…
Elke burger op glas…
Heel Almere is aangesloten op glas. Dat is niet uniek in Nederland, maar wel bijzonder. Het best is dat geïllustreerd door de wijze waarop buitenstaanders ernaar kijken. Voor de Cloud Summer School, die het Almeerse bedrijf Genias elk jaar naar de stad haalt, komen topwetenschappers (de docenten) en toptalenten (de studenten) in Almere de meest recente cloud-technologiën bespreken. Steevast verbazen de deelnemers zich over de ongekende luxe van die alomtegenwoordige breedbandverbindingen. De meeste studenten hebben zelfs op hun universiteit niet zoveel bandbreedte ter beschikking. Bij ons zit elke burger op glas! De wetenschappers verbazen zich erover dat wij dat heel normaal vinden. En de prijzen vinden ze al helemáál verbijsterend. In sommige Amerikaanse staten mag je voor 100 dollar per maand heel blij zijn met een 4 Mbit aansluiting. Bijna overal ter wereld wordt de markt gedomineerd door monopolisten. Bij ons in Nederland niet. En dat komt mede door het alternatieve glasvezelnetwerk. Dát hebben wij eraan.
Telkens méér
Full 3D breedbeeld televisie in Full HD beeldkwaliteit met Dolby TrueHD of DTS-HD Master Audio. Da’s pas lekker kijken! En dan graag als het jou uitkomt, dus niet wachten tot een omroep op de startknop drukt. Terwijl je van een film geniet haalt je computer, zonder dat je er verder nog omkijken naar hebt, een andere speelfilm binnen, is je laptop bezig met een update van het besturingssysteem, zit je oudste dochter te skypen met een vriendje uit Australië en speelt je zoon online World Of Warcraft. Oh, en dat vergat ik nog: je partner zit in de studeerkamer al een half uur te bellen met een studievriend. Welkom in de online wereld van vandaag! Kan dat over koper? Nope. Kan dat over glas? Yep! Nu zal lang niet iedereen zo’n grote behoefte hebben, dus de bestaande koperverbindingen volstaan nog wel een paar jaar. Echter, de geschiedenis leert dat de mens telkens méér wil. De roep om meer bandbreedte is dus onafwendbaar. Met glasvezel zijn we klaar voor die toekomst. Dát hebben we eraan.
Keuzevrijheid
Er is een voordeel van glas, dat nóg belangrijker is dan de prijs en de breedbandige toekomst. En dat is keuzevrijheid. Het Almeerse glasvezelnetwerk is aangelegd als een open netwerk. Dat betekent dat iedereen er diensten op mag aanbieden. De bedoeling van de AFP was dat daardoor een gezonde concurrentie zou ontstaan en de consument het voor het zeggen zou krijgen. Het monopolie van kabelaars moest worden doorbroken. En dat is precies wat er is gebeurd, en wat onlangs zelfs naar een nieuw niveau is getild. Uiteraard in Almere! Wie hier woont (of in Enschede e.o.) is opnieuw koploper. Alleen in deze twee plaatsen kun je namelijk een internetaansluiting krijgen van 1 gigabit. Dat is dus 1000 Mbit. Dat kan alleen door glasvezel met een écht hoge kwaliteit. Zelfs als je meerdere dingen tegelijk doet, zoals kijken naar Full HD televisie, online gamen en videoconferencing. Verantwoordelijk voor deze voorsprong is het Almeerse Tweak. Niet eens een heel grote aanbieder, maar wel een zeer vooruitstrevende. Om televisie vervolgens óók in een veel betere beeldkwaliteit te kunnen aanbieden, kon men geen gebruik maken van de bestaande grote partijen (KPN, Ziggo of UPC). Die wilden of konden zoveel bandbreedte niet bieden. Dus was ook een nieuwe dienstenaanbieder nodig. En die kwam er.
