Ken je dat gevoel: dat je hart ineens een slag overslaat, alsof het een soort roffeltje maakt? ‘Veel mensen hebben dat,’ vertelt cardioloog Vera van der Zwan. Gelukkig zijn deze ‘extrasystolen’ vaak onschuldig. Zoals bij Joke.

Joke van Leeuwen-van der Ham is een verwoede langeafstand-wandelaarster. Al jarenlang doet ze graag mee aan allerlei wandeltochten en uiteraard stond ook dit jaar de Nijmeegse Vierdaagse op het programma. Maar tijdens één van haar zaterdagse trainingen, een week voor de Vierdaagse, gebeurde er iets dat haar niet lekker zat. ‘Na het wandelen kreeg ik vreemde hartkloppingen. Die had ik nog nooit gehad en ze hielden ook nog eens lang aan.’

Naar de cardioloog

Ze besloot na het weekend haar huisarts te bellen. ‘Natuurlijk had ik nergens last van, op het moment dat ik daar zat. Maar de huisarts besloot mij wel door te verwijzen naar de cardioloog. Zeker met het oog op de Vierdaagse.’ Omdat ze in het ziekenhuis niet zo snel terecht kon, raadde haar huisarts Cardiologie Centra Nederland aan. ‘Ik kon een paar dagen later al langskomen op de vestiging in Almere. Dat vond ik erg fijn.’

Uitgebreid onderzoek

Bij Cardiologie Centrum Almere werd ze uitgebreid onderzocht, om andere onderliggende problemen uit te sluiten. ‘Ze maakten een echo, ze deden een bloedtest en maakten ook een hartfilmpje. En ik moest een fietstest doen. Daarna had ik het weer: die hartkloppingen, die me het gevoel gaven dat mijn hart een slag oversloeg.’ Binnen anderhalf uur kreeg Joke de uitslag van de onderzoeken. Opgelucht: ‘Het bleek totaal onschuldig.’ 

Kort roffeltje

Vera van der Zwan, cardioloog bij Cardiologie Centrum Almere: ‘Waar Joke van Leeuwen last van heeft, zijn extrasystolen, een vaak onschuldig verschijnsel. Een extrasystole is een te vroeg vallende hartslag. Mensen ervaren het vaak alsof hun hart een slag overslaat, of het voelt als een kort roffeltje.’

Overijverige reservepacemaker

Aan haar patiënten legt Vera het fenomeen als volgt uit, vertelt ze: ‘Het hart heeft een natuurlijke pacemaker: de sinusknoop, waar de elektrische prikkels ontstaan waardoor de hartslag plaats kan vinden. Daarnaast kent het hart ook een soort back-upsysteem. Deze ‘reservepacemakers’ zijn eilandjes van cellen, die ook zo’n pacemakerfunctie hebben. Af en toe is er eentje wat overijverig. Die maakt dan een extra slag: een extrasystole. Omdat die slag wat eerder valt, zit er op dat moment vrij weinig bloed in het hart, en dat heeft een zwakke slag tot gevolg. De pauze tot de volgende slag is dan wat langer, waardoor het hart meer tijd heeft om zich met bloed te vullen. De volgende slag voelt daardoor vaak aan als een stevige bons.’

Vaak direct na inspanning

Er zijn verschillende factoren die extrasystolen kunnen uitlokken, zoals alcohol, cafeïne, en roken. Geen daarvan was echter bij Joke aan de orde: ‘Ik rook en drink niet, zelfs geen koffie.’ Ook stress, hoge bloeddruk en bepaalde medicatie kunnen zo’n hartklopping veroorzaken. Extrasystolen komen voor op alle leeftijden en ontstaan vaak direct na een inspanning, op het moment dat de hartslag gaat dalen. ‘Veel mensen hebben er ook last van als ze rustig gaan zitten, of ’s nachts in bed,’ aldus Vera. 

Geruststellen is vaak voldoende

Extrasystolen komen heel vaak voor, vervolgt Vera. ‘Bij Cardiologie Centrum Almere zien wij dagelijks meerdere mensen die er last van hebben. Als
cardioloog is je taak dan vooral: geruststellen. Uitleggen wat het inhoudt, dat we er in principe niets aan hoeven te doen en dat verdere controle niet nodig is.’

Meestal doen we niets

Hoe iemand extrasystolen ervaart, wisselt van persoon tot persoon. ‘Sommige mensen hebben enorm veel extrasystolen, maar merken er niets van. Anderen hebben er slechts een paar, en voelen ze allemaal,’ legt Vera uit. ‘Als iemand er weinig last van heeft, doen we niets. Als iemand veel ongemak ondervindt, kan een lage dosering medicatie soms helpen om het verschijnsel te onderdrukken.’

Eerlijk gezegd maakte ik me best wel zorgen

Zonder zorgen

Bij Joke was dat niet nodig en ze is blij, dat ze zo snel gerustgesteld kon worden. ‘Eerlijk gezegd maakte ik me best wel zorgen. Maar dankzij de diagnose van Cardiologie Centrum Almere had ik er alle vertrouwen in dat ik veilig de Vierdaagse kon lopen. Het was een pittige editie, met een paar tropische dagen. Maar ik heb ‘m uitgelopen! Op de warmste dag kreeg ik die hartkloppingen weer. Gelukkig wist ik dat ik mij daar niet druk over hoefde te maken.’