De ontwikkelingen in het betalingsverkeer volgen elkaar in razend tempo op. Pinnen, contactloos betalen, betalen met je smartphone: we kijken er allang niet meer van op. Ook in Almere doen we graag mee met al die noviteiten.

Bijna driekwart van de Nederlanders heeft inmiddels een smartphone. En als het gaat om mobiel bankieren zijn wij koploper in Europa. Ook in Almere hebben we de smaak van digitaal betalen flink te pakken. Het percentage pinbetalingen ligt hier boven het landelijk gemiddelde, stelt Martin Ort, directeur van de Ondernemersvereniging Stadscentrum Almere (OVSA), en dat is volgens hem niet zo verwonderlijk. ‘We stimuleren het pinnen hier immers al jaren.’

Meer pin, minder overvallen

Almere had lange tijd te maken met een groot probleem. Winkeliers waren regelmatig slachtoffer van winkelovervallen. Samen met de gemeente besloten zij in 2008 de handen ineen te slaan. Met allerlei activiteiten probeerden ze de consument ertoe te bewegen vaker te pinnen en minder contant te betalen. Met succes, zegt Martin tevreden. ‘De hoeveelheid pintransacties steeg enorm en het aantal overvallen daalde meteen gigantisch.’ Een daling die ook nog eens structureel bleek: ‘In 2008 waren er in Almere Centrum tientallen overvallen en tegenwoordig nog hooguit een of twee per jaar. Voor overvallers is het niet meer interessant om in Almere te gaan ’shoppen’, want in de kassa’s zit nauwelijks nog cash.’ Almeerse campagnes als ’Pin en Win’ en ’Klein bedrag, Pinnen mag’ waren zo succesvol dat ze op veel andere plaatsen in Nederland werden overgenomen, vertelt Martin trots. Pinnen is inmiddels zo gewoon geworden, dat mensen steeds minder contant geld op zak hebben. ‘Een paar jaar geleden pinden mensen vooral hun grote aankopen en betaalden ze kleine bedragen vaak nog cash, maar ook dat is al een tijd niet meer zo.’ 

Contant geld kost geld

Behalve een aanzienlijke daling van het aantal winkelovervallen, heeft minder contant geld voor ondernemers een belangrijk tweede voordeel, meent Martin Ort. ‘Contant geld kost nu eenmaal veel geld. Winkeliers moeten elke dag hun kassa tellen, ze hebben wisselgeld nodig, ze moeten het geld naar de bank brengen en stortingen betalen. En dan is het geld óók nog eens een paar dagen onderweg. Als een klant zijn aankoop daarentegen pint, heeft de ondernemer het geld direct ter beschikking, rentedragend en wel!’

Steeds sneller

Sinds het eind van vorige eeuw volgen de ontwikkelingen in het betalingsverkeer elkaar steeds sneller op. In 1957 werd de eerste creditcard op in Nederland geïntroduceerd. In 1982 werd de eerste geldautomaat in gebruik genomen en zes jaar later kon je in de eerste winkels in Nederland betalen met je pinpas. Ivar Dirkmaat van SNS Bank Almere kan zich dat laatste nog goed herinneren. ‘De invoering van de pinpas ging niet zonder slag of stoot. En moet je nu eens kijken: ruim 25 jaar verder kunnen we niet meer zonder.’ 

Contactloos betalen

Een overzichtelijk land als Nederland – wereldwijd één van de koplopers in het gebruik van internet – is voor banken een ideale omgeving om nieuwe ontwikkelingen te introduceren. En dat gebeurt dan ook volop. Eén van die innovaties is contactloos betalen. Bij contactloos betalen hoef je je betaalpas alleen nog maar langs het betaalapparaat te halen. Een pincode heb je – voor bedragen tot 25 euro – niet nodig. Contactloos betalen is snel, makkelijk en bovendien kun je niet meer vergeten je pasje uit het apparaat te halen. Overigens zijn nog niet alle bankpassen geschikt. Zowel ABN AMRO als SNS vervangen momenteel alle bestaande betaalpassen. Ook ING en Rabo zijn er mee bezig. 

Smartphone als portemonnee

Contactloos betalen mag dan vernieuwend zijn, in feite is het nog maar een voorproefje van wat er komt: betalen met je smartphone. In Amerika zijn ze al een tijdje zover en ook in Nederland zijn de eerste tests inmiddels achter de rug. Begin dit jaar heeft Rabobank de Rabo Wallet geïntroduceerd, een speciale app op je telefoon. Afrekenen doe je door je smartphone tegen het betaalapparaat te houden. Momenteel zijn nog maar een paar telefoons geschikt voor het systeem. De andere grote banken werken ook hard aan een dergelijke app. Matthijs Smit, kantoordirecteur bij ABN AMRO Almere: ‘Wij verwachten dat het systeem bij ons binnen een jaar zal werken.’ Volgens Ivar Dirkmaat was er bij SNS onlangs een pilot, maar heeft de bank heeft nog geen concrete plannen om op korte termijn betalen met de smartphone in te voeren.

Het duurt niet lang meer of cash is achterhaald

Nieuwe snufjes

Het eind van al die ontwikkelingen is nog lang niet in zicht, en de banken bedenken steeds weer nieuwe snufjes. Klanten van ING die een nieuw model iPhone hebben, kunnen sinds kort bijvoorbeeld betalen met hun vingerafdruk. De Mobiel Bankieren-app van SNS Bank krijgt zo’n beetje elke twee maanden een update, vertelt Ivar Dirkmaat. ‘De feedback van onze klanten gebruiken we om de app continu te verbeteren. Zo is er vanaf september een iDeal-functie, waarmee je een online bestelling nóg makkelijker kunt betalen.’ Bij ABN AMRO kun je je overboeking via de app een persoonlijk tintje geven door er een mailtje met een foto aan toe te voegen. Ben je met een groep uit eten geweest en heb jij de rekening betaald? Dan kun je je vrienden met Rekening Delen een betaalverzoek per e-mail sturen. En vergeet iemand te betalen, dan stuur je gewoon een herinnering. Gemak dient de mens!

Toch ook wel nadelen…

De voordelen van het gedigitaliseerde betalingsverkeer zijn duidelijk, maar helaas kleven er ook vervelende risico’s aan. Veel mensen vinden het lastig om minder zicht over hun geld te hebben. Als je niet ziet dat je portemonnee leger wordt, geef je al snel meer uit dan je van plan was. En voor al die handige websites en apps heb je wachtwoorden en pincodes nodig – wie kan ze allemaal nog onthouden? En vergeet het fenomeen cybercriminaliteit niet, dat een enorme vlucht heeft genomen. Je moet tegenwoordig constant op je hoede zijn voor virussen die je computersysteem plat kunnen leggen, criminelen die jou via nepmailtjes persoonlijke gegevens proberen te ontfutselen (phishing) of identiteitsfraude, waarbij criminelen uit jouw naam producten bestellen of illegale diensten verspreiden. SNS springt daarop in door op basisscholen les te geven over geld en de risico’s op fraude. ‘In groep acht bijvoorbeeld leren we kinderen over de geldezel,’ vertelt Ivar Dirkmaat. ‘Een geldezel ben je als je je pas en pincode tegen beloning uitleent. Dat lijkt misschien onschuldig voor kinderen, maar dat is het niet: criminelen misbruiken de rekening om er gestolen geld op te storten en het er daarna met de geleende pinpas weer af te halen. Als geldezel ben je medeplichtig en wij vinden het belangrijk om kinderen al vroeg te leren, hoe ze dit soort fraudepraktijken kunnen herkennen en tegengaan.’

Minder bankkantoren, meer service

Al die innovaties hebben er ook toe geleid dat veel bankkantoren hun deuren de afgelopen jaren hebben gesloten. Ontzettend vervelend, zeker voor mensen die minder mobiel zijn, maar onvermijdelijk, meent Mathijs Smit. ‘Jaarlijks bezoeken ongeveer een miljoen klanten onze kantoren. Daartegenover staan een miljoen transacties per dag op ons online systeem voor internetbankieren… Dat mensen steeds meer bankzaken via hun pc, tablet of smartphone kunnen regelen, is positief omdat ze dan niet meer afhankelijk zijn van onze openingstijden. Maar daarnaast zijn klanten nog altijd van harte welkom in onze kantoren. In de kantoren die overblijven, hebben we de service uitgebreid. Als klant kun je daar voor alles terecht: van standaard tot complexe dienstverlening.’

Tegendraads

Bij SNS zie je een tegendraadse beweging, merkt Ivar Dirkmaat op. ‘Terwijl veel banken in Haven sluiten, hebben wij daar juist een nieuw kantoor geopend. We merken namelijk dat veel mensen er behoefte aan hebben om bij vragen even binnen te kunnen lopen. En dat geldt zeker voor Haven, waar meer ouderen wonen. Ook in Almere Stad en Buiten zitten we op een zichtlocatie middenin het winkelcentrum. Want hoe mooi alle technologische ontwikkelingen ook zijn, in de praktijk blijkt dat mensen nog steeds graag persoonlijk contact willen, zeker bij complexere vraagstukken.’

Cashloze maatschappij

Een maatschappij zonder cash: is dat de toekomst? Mathijs Smit is ervan overtuigd. ‘Een eerste ontwikkeling zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat een warenhuisketen als Bijenkorf of Hema een collectief vormt en geen contant geld meer accepteert. Zoiets zou over een paar jaar al kunnen gebeuren.’ Martin Ort is het met hem eens. ‘Over twintig jaar weet niemand beter. Voorwaarde is wel dat banken het gebruiksgemak voor de klant verder verbeteren. Pas dán kan het hele contante circuit stapje voor stapje verdwijnen. Als de banken de tarieven in de hand weten te houden en gezamenlijk met één goed systeem komen, is afschaffen van contant geld een kwestie van tijd. Daar ben ik van overtuigd.’ Ivar Dirkmaat is het niet met hem eens. ‘Er zijn bepaalde branches waar cash koning blijft. Denk aan de horeca, de markt, de autohandel of bijvoorbeeld glazenwassers. Ik verwacht dat er nog veel tijd overheen gaat voordat de maatschappij volledig zonder cash draait.’

Wat de toekomst ons zal brengen? Niemand weet het. Eén ding is zeker: over 25 jaar ziet de bankwereld er compleet anders uit. En vinden we die fantastische innovaties uit 2015 hopeloos ouderwets.