Er zijn vandaag de dag nogal wat kwesties, die om aandacht schreeuwen. Ook in Almere. Of beter: voorál in Almere. Er gebeurt hier enorm veel. De één zit er wat dichter op dan de ander, maar in onze stad zetten we met z’n allen momenteel de schouders onder een megaproject: de digitale stad, we maken Almere klaar voor de toekomst. We zijn al een flink eind op de goede weg. Maar eerlijk is eerlijk, we zijn er nog lang niet. Voor Frans Jorna, sinds medio 2018 Directeur digitale stad en innovatie van de gemeente Almere, zijn er nog heel wat noten om te kraken.

Samen moeten we onze groei in goede banen zien te leiden

 

‘Het is écht heel bijzonder hoe groen en blauw Almere is,’ begint Frans. ‘Knap ook hoe men destijds over allerlei ontwikkelingen heeft nagedacht en hoe dat proces vervolgens is vastgelegd. Zelf zien we het nauwelijks meer – omdat het voor ons al alledaags is… – maar buitenstaanders vinden het geweldig hoe deze stad zaken als de bus- en fiets-infrastructuur en de nabijheid van gezondheidscentra heeft aangepakt. En dan die cultuur van pioniers: ruimte zien en dan de handen uit de mouwen steken. Geweldig! Als stad zijn we nu op weg naar meer dan 300.000 inwoners. Samen moeten we die groei in goede banen zien te leiden.’

‘We staan momenteel middenin een ‘digitale transformatie’. De digitale stad die Almere moet worden, staat in mijn optiek trouwens niet los van de fysieke en sociale stad waar we nu in wonen. Alles hoort onlosmakelijk bij elkaar, en alles moet naadloos in elkaar over gaan vloeien. In die transformatie moet Almere op een paar punten nog even stevig doorpakken: de uitrol van 5G bijvoorbeeld (de 5de generatie van het mobiele netwerk, red), de komst van datacenters, het unieke Floriade-moment, de omgang met privacy van inwoners en bezoekers. Om maar een paar dingen te benoemen.’

Data als rode draad

In de digitale stad draait het – naast verbetering van de leefbaarheid en de dienstverlening aan de burger – om het grijpen van economische kansen. Hoe kan digitalisering helpen om infrastructuur, veiligheid, voorzieningen, gezondheidszorg, mobiliteit en bereikbaarheid op orde te houden, of liever nog: beter te maken? De mogelijkheden zijn eindeloos. Lantaarnpalen met wifi-verbinding. Camera’s en sensoren om geluid en luchtkwaliteit te meten. Afvalcontainers die een seintje geven als ze vol zijn. Zelfrijdende auto’s en openbaar vervoer. Artsen die van afstand meekijken in ambulances. Flexibele sturing van verkeersstromen met echte ‘groene golven’. Pakketbezorging per drone. Een slimme deurbel die jou op afstand laat wie er op je stoep staat. Een stadspas met commerciële mogelijkheden voor bezoekers, of eentje met digitale ID: geschikt voor veilige, gerichte persoonsinformatie van inwoners. En overal zie je data als rode draad, als bron voor sturing, beleidsvorming én directe actie.’

Almere laat niet alles zomaar over zich heen komen

Niet alles is toekomstmuziek

‘Veel van die dingen zijn nog toekomstmuziek,’ vervolgt hij. ‘Maar niet alles. Want achter de schermen zitten we in Almere verre van stil. Er gebeurt hier al heel veel, en ook heel praktisch. Voorbeeld? De mensen van stadsbeheer hebben een intelligent wagentje, een soort octopus, waarmee ze rioolverontreiniging in beeld brengen. Het was een eigen initiatief, maar andere gemeenten maken er inmiddels ook dankbaar gebruik van. Almere hoeft alles overigens niet zelf te bedenken. We zijn net zo lief de plek om in de praktijk toe te passen, wat elders is uitgevonden.’

Wij willen leren, en dingen steeds beter doen

Bij de komende Floriade staat deze vraag centraal: wat kan digitale innovatie bijdragen aan duurzame ontwikkelingen in onze stad? Frans: ‘De Floriade is de perfecte gelegenheid om, samen met partners, te bekijken of en hoe verschillende oplossingen met elkaar (kunnen) samengaan of samenwerken. Dat vraagt om een paar randvoorwaarden, zoals de beschikbaarheid van data en mobiele connectiviteit. Daarom kijken we naar 5G, sensoren, andere ‘Internet of Things’-apparaten, en augmented/virtual reality. Wat Floriade-bezoekers in dat verband gaan zien? Weet je, er zit altijd ruimte tussen ambitie en dingen daadwerkelijk voor elkaar krijgen. Niemand schiet er iets mee op als ik nu iets roep, dat straks niet haalbaar blijkt te zijn. Vernieuwing verloopt niet altijd meteen goed; in innovatie zit mislukking ingebouwd. De buitenwereld heeft daar geen zicht op. Hoeft volgens mij ook niet. Belangrijk is dat wij ervan leren. En dingen steeds beter doen.’

Versneld volwassen worden

‘De Floriade is in mijn ogen een versneller. En ik kijk vooral óver het evenement heen, voorbij 2022. We moeten ervoor zorgen, dat het evenement allerlei zaken oplevert, die we breder in de stad kunnen inzetten. Aan de hand van de Floriade zijn we – samen met grote partijen – in gesprek met kleine vernieuwers, en voeren we nú al zaken door in wijken als Oosterwold en Pampus. Dat helpt ons niet alleen in het proces van versneld volwassen worden, maar ook in de wijze waarop andere steden tegen ons aankijken. Almere laat niet alles zomaar over zich heen komen. Een voorbeeld: er zijn veel meer zendmasten en kleine antenne-installaties nodig om de hoge snelheden van 5G te kunnen garanderen. Even leek ’t erop dat de overheid de gemeenten zou verplichten om mee te werken aan de aanleg daarvan: in openbare gebouwen, lantaarnpalen en verkeerslichten. Almere keerde dat tij, in een stevige gelegenheidscoalitie van steden. Ben ik trots op! We willen zélf sterk staan aan het roer, zélf verantwoordelijk zijn voor adequate dekking in onze stad, en waarborgen dat er maximaal gebruik wordt gemaakt van ons prima glasvezelnetwerk.’

Principes als kompas

‘We werken nog niet vanuit een innovatie-agenda. Het is aan de Raad om eerst een helder kader te schetsen. Noem mij maar een soort luchtverkeersleider. We zijn aan het aftasten. Hoe kunnen we zaken oppakken, samen met bedrijven en burgers? Hoe kunnen we elkaars wensen en sterke punten goed leren kennen? Hoe ontdekken we wat de rol van de gemeente moet zijn in deze digitale transformatie? Zelf ben ik groot voorstander van een sterkere innovatie-cultuur: we moeten initiatieven en doelstellingen verbinden, leren van pilots – om van daaruit vervolgstappen te nemen – en vanaf de start nadenken over schaalbaarheid. Zo bouwen we daadkrachtig aan de vernieuwing van onze stad.’

‘Daarbij helpt het om houvast te creëren, door te laten zien wat de uitgangspunten zijn van de eigen, Almeerse transformatie. In dat verband ervaar ik de Almere Principles* als een sterk kompas. Punt zeven daarvan is ‘mensen maken de stad’. Heel belangrijk! Daarom moet onze digitale transformatie vooral ook verbindend zijn: de drijvende krachten op dat terrein zijn inwoners, bezoekers en bedrijven. Zij moeten er écht op vooruitgaan door de transformatie. Zo’n kompas wordt sterker naarmate je ‘t meer gebruikt. Ik nodig daarom iedereen uit om vanuit concrete opgaves het gesprek aan te gaan.’