Wie Almere vluchtig passeert, ziet al dat de stad prachtig aan het water ligt. Pas in de stad zelf ontdek je dat het water de stad niet alleen omgeeft. Almere en water zijn nauw met elkaar verweven. Een eigenschap die liefhebbers van watersport ongekende mogelijkheden biedt. Veel méér mogelijkheden zelfs, dan nu al worden benut.
Kajakken, windsurfen, zwemmen, suppen, waterskiën, jetskiën, toervaren, lekker zonnen aan het strand, zeilen, wakeboarden, schaatsen en – jawel! – zelfs ijszeilen: het kan in Almere. De welbekende pay-off mag dan op de hele stad in al haar veelzijdigheid slaan, op geen enkel terrein is hij zo sterk van toepassing als op waterrecreatie in en rond de stad. Probeer maar eens een andere stad in Nederland te noemen, waar dit ook allemaal mogelijk is. Succes…
Eerst het verleden, dan de toekomst
De jonge leeftijd van Almere komt vooral naar voren in de infrastructurele opzet. Busbanen en fietspaden zorgen dat verschillende verkeersstromen netjes van elkaar gescheiden blijven, met als resultaat verhoging van de veiligheid. Naast de meer zakelijke stromen kent Almere ook een verfijnd netwerk van waterwegen, die soms prominent zichtbaar zijn, maar vaker bijna onzichtbaar door de stad lopen, als aderen door een lichaam. Die unieke opbouw maakt van Almere een paradijs voor iedereen die graag op of aan het water geniet. Voordat we naar de toekomst kijken, eerst een blik op wat de stad zo uniek maakt op het gebied van water.
Almere biedt nu al ongekend veel mogelijkheden op het gebied van recreatie in, op en rond het water en dat begint al bij de ligging. Bij het ontwerpen van de IJsselmeer-polders waren de ingenieurs zo verstandig Zuidelijk Flevoland niet vast te maken aan het vasteland, maar er een flinke strook water tussen te laten. Zo kon het gebeuren dat Almere is omgeven door een aantal grote waterpartijen: het Gooimeer in het zuiden, het IJmeer in het westen plús – en dat is ons geluk na de beslissing de oorspronkelijke plannen voor een Markerwaard van tafel te vegen – het Markermeer aan de noordrand van de stad. De zogenaamde randmeren bieden de inwoners van Zuidelijk Flevoland talloze mogelijkheden. De meren maken Almere en omgeving bovendien tot een aantrekkelijke bestemming of tussenstop voor watertoeristen van buiten de stad.
Almere heeft
een kustlijn van
42 km
47.6% van
Almere bestaat uit water
250km2 groot
Mondaine uitstraling
Wie de drie randmeren wil bevaren, kan kiezen uit meerdere jachthavens. Aan de noordkant van de stad ligt bij het gemaal De Blocq van Kuffeler de haven van watersportvereniging De Blocq van Kuffeler. Aan de zuidkant kun je aanmeren in de haven van WSV Almere-Haven. En aan de Amsterdamse zijde ligt Marina Muiderzand, een jachthaven die qua grootte, voorzieningen en mondaine uitstraling niet zou misstaan aan de Côte d’Azur. Vooral deze haven zal de komende jaren aan belangstelling kunnen winnen dankzij de snel groeiende nieuwe woonwijken in de directe omgeving, met name Duin, maar ook Poort in het algemeen. Nu we toch in die hoek zitten: daar ligt ook het Almeerder Strand, een locatie die in Almere en omgeving geliefd is. De locatie is ook voor vrouwen uit alle hoeken van Nederland een begrip, dankzij de Libelle Zomerweken. Een evenement dat al meer dan twintig jaar plaatsvindt en elk jaar weer vele tienduizenden bezoekers uit het hele land trekt.
Waterstad Almere maakt
van de Almeerder een
benijdenswaardige
Nederlander…
Netwerk van grachten
De voorzieningen voor waterrecreatie houden niet op bij de oevers van de randmeren. Wie Almere vanuit de lucht of op een kaart bekijkt, zal ontdekken dat een netwerk van grachten en kanalen de stad in alle richtingen doorkruist. Bovendien zijn er ook meer-dere aantrekkelijke binnendijkse waterpartijen, met als grootste de Noorderplassen en het Weerwater. Het weerwater ontstond uit de zandafgraving voor de bouw van Haven. Drooggelegd land werd weer water. Het bijzondere aan dit binnenmeer is dat het direct aan het stadshart grenst en dus heel centraal ligt. Bewoners van de omliggende wijken bezoeken de verschillende stranden van het Weerwater op mooie zomerdagen frequent. De Noorderplassen grenzen aan de zuid- en westkant aan woonwijken, waar kunstmatige zijtakken letterlijk tussen de huizen door stromen. Fanatieke watersporters kunnen hun zeilboot, motorjacht of sloep in hun eigen achtertuin aanmeren.
Binnendijks bestaat
Almere voor
11% uit water,
andere steden 3 tot 8%
Ander perspectief
De diverse binnendijkse waterpartijen zijn onderling met elkaar verbonden via een vrij grillig netwerk. Tijdens een vaartocht waan je je in een spannend, afwisselend labyrint. Het leuke ervan is ook dat je de stad vanuit een heel ander perspectief ziet. Je denkt hoeken van de stad te zien waar je nooit eerder was. Maar kijk je ’s avonds op de kaart waar je gevaren hebt, dan zal je vaak tot de verrassende ontdekking komen dat je die plekken wel degelijk kent! Ze zien er vanaf het land gewoon heel anders uit. Een mooi voorbeeld daarvan is Stedenwijk. Vaar vanaf het Weerwater tussen The Wave en Silverline door de Olstgracht op, buig aan het einde af naar bakboord, doorkruis het Den Uylpark naar de Alkmaargracht en de Vaalsgracht, en je weet bijna zeker dat je een heel nieuw deel van Almere hebt ontdekt. Totdat je aan bakboord tussen de over het water hangende wilgen de architectuurpareltjes van De Fantasie ziet opdoemen en je ter hoogte van View aan de andere kant het Weerwater weer op vaart.
Rustiger en exclusiever
Er zijn tal van dit soort ontdekkingsreizen per boot te maken in Almere. Ondanks de wijde vertakking kent het grachtenstelsel ook zijn beperkingen. De lage doorvaarhoogtes en beperkte diepgang bijvoorbeeld. Toegegeven, ze maken deze waterwegen voor wie ze kúnnen gebruiken wat rustiger en exclusiever, maar de lage doorvaarhoogte van veel bruggen beperkt de toegang voor grotere boten. Ook de beperkte diepgang betekent dat veel grachten door de stad alleen bevaarbaar zijn voor kleinere vaartuigen. Waterrecreatie staat gelukkig benoemd als speerpunt in de Agenda Toerisme & Recreatie en zal daardoor de komende jaren extra aandacht krijgen. Positief is dat met name sloepen de laatste jaren steeds populairder aan het worden zijn. Bij het plannen van nieuwe vaarroutes door de stad zou dan ook vooral rekening gehouden moeten worden met de diepgang en doorvaarhoogtes die deze boten nodig hebben.
Almere is als waterstad al
heel aantrekkelijk, maar er
is méér winst te behalen
Almere heeft
NEGEN
stadsstranden
Waterplanten
Een ander punt van aandacht dat iedere Almeerse watersporter onmiddellijk zal herkennen, zijn de waterplanten. Het water in en rond Almere is de laatste jaren helderder geworden. Waterplanten groeien sneller in helder water, en maken door hun zuiverende werking het water nog helderder. Voor zwemmers en motorboten zijn de onderwaterbosschages echter onaangenaam. Schroeven lopen er maar zo in vast. Door onder water te maaien, kan dit probleem weliswaar worden beheerst, maar natuurwetgeving legt het maaien aan banden. In vaargeulen worden waterplanten met wortel en al verwijderd. Daarbuiten mogen ze alleen worden gesnoeid tot enkele decimeters onder het wateroppervlak, waardoor ze vaak snel weer terug zijn en watersporters kunnen hinderen. Hier ligt een taak voor de overheid om de regels rond het maaien te verruimen, uiteraard met inachtneming van de natuur.
Een andere vorm van onderhoud aan de waterwegen betreft vervuiling die door de jaren heen steeds groter is geworden. Fietswrakken, winkelwagentjes en al dan niet half gezonken, verlaten scheepjes verpesten het aanzien van de grachten. Ze kunnen ook gevaar opleveren voor voorbijvarende schepen. De gemeente werkt inmiddels aan plannen om illegaal aangemeerde boten te kunnen verwijderen. Hetzelfde geldt voor kapotte en slecht onderhouden steigers. Verwijderen of, waar nodig of gewenst, vervangen zal de uitkomst zijn. Het moet en zal Almere als waterstad aantrekkelijker maken dan het nu al is. Er is nog steeds winst te behalen.
Geschikt voor riviercruiseschepen
Behalve op het recreatieve genot voor in- en omwonenden valt er ook op economisch vlak veel te halen door Almere aantrekkelijker te maken als waterstad. De zogenaamde toervaart – langere, vaak meerdaagse tochten over het water – raakt steeds meer in zwang. Ook deze watertoeristen zijn interessant om naar Almere te halen. Ze hebben behoefte aan een aanlegplaats, doen boodschappen, pakken graag een terrasje, gaan uit eten en hebben vaak een hotel of een B&B nodig. Deze toervaarders zijn doorgaans mensen met bovengemiddelde draagkracht en bijpassend bestedingsgedrag. Het zijn meer dan interessante klanten voor middenstand en horeca. Niet alleen de ondernemers in de directe nabijheid van het water plukken hier de vruchten van, maar ook de voorzieningen meer landinwaarts. Toervaarders blijken hun vaartochten over het water vaak te onderbreken met een ritje, bijvoorbeeld per fiets, het achterland in.
Ook binnenvaartcruises winnen snel aan populariteit. Enkhuizen en Lelystad hebben havens die geschikt zijn om riviercruiseschepen te ontvangen en doen dat ook, om van de magneet die Amsterdam heet maar te zwijgen. Hier valt voor Almere nog flink wat winst te behalen. Op de route Enkhuizen-Lelystad-Amsterdam zou de Blocq van Kuffeler een mooie nieuwe tussenstop kunnen zijn. Na het aanmeren kunnen passagiers allerlei interessante excursies maken. Denk hierbij met name aan de natuurgebieden rond de Oostvaardersplassen en de Marker Wadden. Maar ook aan de Floriade-wijk en straks wellicht zelfs Eden Holland.
Cool en een boost voor je imago
Watersport is een vorm van recreatie die zich snel doorontwikkelt en die vele modes en trends kent. Kanoën en kajakken doen we al graag sinds de oertijd. Van suppen had een paar jaar geleden nog niemand ooit gehoord. Dat is nu wel anders. Veel relatief nieuwe watersporten zijn leuk om te doen en worden als cool en imagoverhogend gezien. Het geeft de populariteit een enorme boost, vooral onder jongeren. Op eenzelfde manier zagen we enkele decennia geleden windsurfen een bliksemcarrière maken. Tegenwoordig ben je als kitesurfer echt de man. Ook voor deze sporters biedt Almere prima mogelijkheden. Op de randmeren staat de wind vaak gunstig en op de omringende stranden hebben surfers volop ruimte om hun ‘gear’ in gereedheid te brengen. Met name het water tussen Marina Muiderzand en het eiland Pampus ligt erg gunstig op de wind. Het strand is er gemakkelijk geschikt te maken voor blokarten, een moderne variant op zeilwagens. Deze sport krijgt bovendien een heel andere dimensie tijdens strenge winters. De wielen van de blokarts kan je vrij eenvoudig vervangen door schaatsijzers, waardoor je kunt ijszeilen over de Noorderplassen. Rond de stranden waar dit soort jonge watersporten worden bedreven, liggen grote kansen voor horeca-ondernemers. Net als voor verhuurders van het benodigde materiaal. Veel mensen zullen deze dure spullen in het begin willen huren, om te ontdekken of ze het leuk vinden alvorens er in te investeren.
Zeldzame snelvaarbaan
Hoe succesvol een dergelijk formule kan zijn, bewijst de waterski- en wakeboardbaan aan het Weerwater al jaren. Daar is het op mooie zomerdagen altijd een drukte van belang, zowel op het water als op het terras van View. En nu we toch bij het snellere werk zijn beland: snelvaren. Of je dat nou doet met een speedboot, jetski of powerboat, het is een liefhebberij die je in ons drukke landje maar op weinig plaatsen kunt beoefenen. Wie al wat langer in Almere woont, herinnert zich vast nog wel de jaarlijkse powerboatraces, een internationaal evenement op het Weerwater. Almere beschikt tegenwoordig over een speciale snelvaarbaan op het Gooimeer tussen Haven en de Hollandse Brug. Dit is een vrij zeldzame faciliteit waarmee Almere veel watersporters van buiten kan aantrekken. En ook hier kan een magneetwerking van uit gaan; ook snelvaarders hebben behoefte aan een gezellig diner en een drankje in de avondzon. Bij al die mogelijkheden en kwaliteiten hebben we de aantrekkende werking die de doorkruisbare Floriade straks zal hebben nog niet eens meegerekend.
Diner bij zonsondergang
Bij de aanleg van nieuwe stadsdelen (Nobelhorst, Duin, Oosterwold) wordt minutieus nagedacht over de ontsluiting over de weg. Het is minstens zo belangrijk op diezelfde manier te kijken naar de infrastructuur voor het vaarverkeer. Zo trekken we de vele tienduizenden toekomstige bewoners nog meer richting de bestaande en nieuwe recreatiemogelijkheden in de stad. En niet alleen op het water. Wat is er mooier dan in de loop van de middag in Nobelhorst met je gezin van wal te steken, via grachten, het Weerwater, weer grachten en de Noorderplassen aan te meren bij Boat House voor een heerlijk diner op de steiger bij zonsondergang? Het zijn dit soort belevenissen die nu al – en straks nog veel meer – de Almeerder tot een benijdenswaardige Nederlander maken. En van Almere een geliefde bestemming voor watersporters van bijna alle mogelijke pluimages.
