Zou je over Almere vliegen, dan keek je onwillekeurig naar die grote, ovale vlek aan de westkant van de stad. Hij is nu eens blauwachtig glinsterend, dan weer bijna zwart. Het is het zoneiland van Nuon. Op een oppervlakte van 7000 m2 staan 520 zonnecollectoren: ongeveer anderhalf voetbalveld. Genoeg voor een miljoen lekker warme douchebeurten per jaar.

Dit kan nergens anders dan alleen in Almere!

Ook als je over de Hoge Ring rijdt, is het zoneiland een opmerkelijke verschijning. En bijzonder is het. Nergens anders dan in Almere vind je zo’n groot park van zonnecollectoren. Want nergens anders dan in Almere kan het zo goed worden ingepast in de verwarming van een hele stad. Dat komt omdat de huizen en bedrijven in Almere Stad en Almere Poort niet hun eigen verwarmingsketels hebben, maar gebruik maken van stadsverwarming. Met het zoneiland erbij realiseert Almere een 50% lagere CO2 uitstoot dan wanneer iedereen zijn eigen keteltje voor verwarming en warm water zou gebruiken. Sta daar maar eens even bij stil, als je in één van die stadsdelen woont. Je mag er best trots op zijn, dat je ongemerkt bijdraagt aan minder schadelijke uitstoot.

Tuinslang

Zonnecollectoren zijn geen opwekkers van elektriciteit; het zijn warmte-verzamelaars. Vergelijk het met de tuinslang die in de zon heeft gelegen: daar komt lekker warm water uit. Het zoneiland wordt dus niet gebruikt om stroom op te wekken, maar puur om te verwarmen. Die warmte wordt toegevoegd aan het circuit van het stadswarmtenet, dat meteen ook als buffer dient. Groenere warmte bestaat niet! Natuurlijk is er infrastructuur nodig – pompen en regelsystemen – maar dat alles staat in geen verhouding tot de schitterendst denkbare en schone energiebron die gebruikt wordt: de zon.

Profiteren van ongebruikte warmte

Het zoneiland levert 10% van de warmte voor 2700 huishoudens in de wijk Noorderplassen West. De overige warmte komt van de warmtekracht centrale (WKC) in Diemen. Alleen als er veel vraag is, springt een hulpwarmtecentrale in Almere bij. Maar liever niet, want de warmte uit Diemen is restwarmte. De Diemercentrale is in de eerste plaats een elektriciteitscentrale, en tijdens het opwekkingsproces komt veel warmte vrij. Deze restwarmte, die anders ongebruikt zou blijven,
wordt nu ingezet om Almere te verwarmen. Voor de Almere Principles is ‘cradle to cradle’ een uitgangspunt en hier komen we daar erg dichtbij.

Niet simpel

Denk niet dat het simpel is om zo’n groot complex zonnecollectoren te laten werken. Nuon loopt met deze techniek trots voorop, en is ook continu bezig het systeem te optimaliseren. Dat lukte vorig jaar zelfs buitengewoon goed, met 15% toename van de warmteopbrengst. Er was toen wel wat meer zon, maar het kwam vooral, doordat de technici steeds slimmere oplossingen bedachten om het rendement te verhogen. En dat doen ze uiteraard nog steeds.

Almere Poort spant de kroon

Die 50% CO2 reductie is al een erg mooi getal, maar het is een gemiddelde voor alle stadsdelen met stadswarmte. Voor Noorderplassen, dat voor een deel door het zoneiland wordt verwarmd, is de reductie zelfs iets meer dan 70%. Dat komt omdat de nieuwe vorm van energieopwekking hier in een bestaande infrastructuur kon worden ingepast. In bestaande stadsdelen zonder stadswarmte is dat veel ingewikkelder. Het nieuwe stadsdeel Almere Poort spant de kroon. Daar is de warmtelevering bijna volledig CO2 vrij! Hier kon – en kan – men bij de bouw maximaal op duurzaamheid inzetten. En zo hoort het eigenlijk ook.