In de oorspronkelijke plannen liep Rijksweg A6 lijnrecht van de Hollandse Brug naar Lelystad. Ongeveer waar je nu op de Hagevoortdreef rijdt, zou zich dan de snelweg hebben bevonden. Kun je het je voorstellen?

In het begin, als je over de brug kwam, was er niets dan kaalheid. Ja, op rechts zag je verderop aan de dijk een torentje met daar omheen wat lage bebouwing. En nog verder uit het centrum waren veel plakken grijs zand. Uit die zelfs voor Nederlandse begrippen ongewone vlakheid, rezen overal heistellingen en hijskranen omhoog. Keek je naar links, dan zag je alleen water dat vergeefs tegen een kromme dijk aan klotste. Alsof het nog niet begreep dat hier geen IJsselmeer meer was. Recht naar voren strekte zich een leeg landschap voor je uit, met in het midden een rij pylonen van een hoogspanningsleiding, kaarsrecht als langs een reuzenliniaal getrokken en lopend tot in de eeuwige oneindigheid: Lelystad. 

Het laatste stukje

De verworvenheden van de moderne tijd, zoals een snelweg, hielden op zodra je van de brug af kwam. Alle wegen werden tweebaans. Linksaf de dijk op naar Lelystad, rechtsaf naar Almere Haven, het enige stadsdeel dat toen bestond. Na een kilometer of zes moest je van de dijk af, de Muiderweg op. Waar nu nog steeds Dorestad zit, kwam je het dorp in. Het laatste stukje van de Muiderweg is er nog. Het is nu de toegangsweg naar het Eksternest.

Rechtlijnig

Terug naar de foetale A6. Pal naast die onkreukbare pylonenrij lag een al even kaarsrechte wal van zand, die op het verdwijnpunt met de rij masten versmolt. Ja, nuchtere landontginners dachten in rechte lijnen en vooruit. Dijken, sloten, leidingen, wegen. Een tracé uittekenen was gemakkelijk. Het polderland was ledig. Niets om rekening mee te houden. Dus trokken ingenieurs ongehinderd mooie, rechte strepen voor elektriciteit én infrastructuur. En die strook zand zou dus een snelweg worden. Op een schets in het concept-structuurplan van Flevoland Zuid uit 1974 is een geplande Rijksweg zichtbaar, die lijnrecht van de Hollandse Brug naar Lelystad loopt. Maar in 1977 liet het definitieve structuurplan een grote verandering zien: een reuze slinger. 

Weg in de weg

’Er moet een slinger in die A6’, hadden de stadsontwikkelaars tegen de polderontginners gezegd. Anders is er niet genoeg ruimte voor Almere Stad. Planologen van het rijk hadden becijferd dat de hoofdkern van de polynucleaire stad alleen levensvatbaar zou zijn als er tachtig- tot honderdduizend mensen in konden wonen. Die berg zand en beoogde rechte route belemmerde de groei van de centrale kern die er moest komen. Kortom, de weg lag in de weg en moest weg.

Het was leuk bedacht, maar niet erg dóórdacht…

De slinger

Zonder slag of stoot ging het niet. Recht vooruitdenkende rijkswaterstaatslieden hadden het fundament voor de nieuwe rijksweg immers al laten aanleggen. Dan kon het onderliggende veenpakket alvast lekker inklinken. Wel goed bedacht, maar niet erg doordacht. Wie plant er nu een snelweg dwars door een te bouwen stad? Maar goed, over het totaal verplaatsen van de snelweg viel niet te praten: veel te duur. Rijkswaterstaat en stadsontwikkelaars raakten verzeild in een patstelling. Het plan voor een route ‘om de west’ haalde het niet, anders had de Hoge Ring nu Rijksweg A6 geheten. Verder naar het Oosten lag Almere Haven al. Gelukkig kwam Rijkswaterstaat met een slim compromis: zoveel mogelijk over het geplande tracé, maar met een slinger om Almere Stad heen en dan bij Almere Buiten weer terug in spoor. Het beste van twee werelden. 

Kasteel als kroonjuweel

De stad won het van de weg. Daardoor kon het Weerwater uitgebreid worden, tot ongeveer de omvang van het voorbeeld: de Kralingse Plas in Rotterdam. En kijk eens wat voor moois dat heeft opgeleverd!

De extra lob van onze centrale plas verbindt West met Oost en daarmee het stadscentrum met het Waterlandse Bos aan de andere kant van de snelweg. Dat bos is in de verre toekomst ons ‘Central Park’. Met een kasteel als kroonjuweel. Het rondje Weerwater voert straks langs het bruisende stadshart, over de recreatieve zuidoever, door de duurzame Floriade-wijk en over de Filmwijkoever terug naar het centrum. En hoe prachtig is ’t dat in de nabije toekomst de rijkswegslinger in een kuil komt te liggen? Want dat is wat Floriade ons brengt. De A6 wordt daar verlaagd aangelegd, zodat ze in mindere mate een barrière tussen de stadsdelen vormt. 

Het ging allemaal niet zonder slag of stoot

Gedegradeerd…

De verbreding van de A6 en alle gewijzigde aansluitingen veroorzaken overlast. Maar wegwerkzaamheden, omleidingen en veranderende routes horen bij onze stad. Ik weet nog dat de A6 tot aan Almere Haven werd opengesteld. Meteen mochten we niet meer over de Muiderweg. Die werd in één dag gedegradeerd van hoofdontsluiting tot sluiproute. Om ons te ontmoedigen legde men een overdwarse zanddijk op het asfalt. Maar die was makkelijk te nemen, voor de pioniers die wij waren. Tot de dag dat ‘ie onverwacht bleek te zijn opgehoogd en ik met vrij draaiende wielen, schommelend op de carrosserie van mijn Vauxhall tot stilstand was gedwongen…

Totaal anders

In het Stadsarchief van Almere vind je veel meer verhalen uit de nabije en verdere geschiedenis van onze stad. En vooral veel heerlijke boeken, foto’s, filmpjes en kasten vol documenten van plannenmakers. Almere heeft geschiedenis en er is niets leuker dan de verhalen te lezen en daarna op zoek te gaan in de stad zoals zij nu is. Bijvoorbeeld de snelwegroute. Dat is gemakkelijk: volg gewoon de hoogspanningsleiding. Oostelijk daarvan zou de A6 komen. Eerst hamburgers platwalsend, dan denderend door Haddocks haven, voort over de lange kant van eiland Utopia (waar de verhoging nog een stukje zandplak schijnt te zijn), scherend langs het Filmwijkstrandje, het Baken doormidden snijdend, over Hagevoortdreef razend en dan via het Zomerpad terug op het traject. Onze stad had er totaal anders uit gezien…