‘Die glitterpakjes van het kunstschaatsen,’ lacht Niki Wories, ‘eigenlijk vind
ik die nog steeds hartstikke leuk! Als klein meisje was dat één van de redenen om aan deze sport te beginnen.’ Inmiddels is de twintigjarige Almeerse Nederlands Kampioen Kunstrijden én goed genoeg om mee te doen aan de Olympische Spelen. Maar Nederland stelt hogere eisen.

Niki Wories bestelt een muntthee in het etablissement aan de Grote Markt, en bedankt de ober vriendelijk als die de bestelling op het tafeltje zet. De glimlach op haar gezicht verdwijnt tijdens het interview nauwelijks. Maar als haar kansen voor deelname aan de Olympische Spelen ter sprake komen, schieten haar ogen vol vuur. Heel even. ‘Ik heb vorig jaar bij het WK in Boston de finale lange kür gehaald. In principe is mijn niveau goed genoeg voor de internationale schaatsbond ISU om mee te kunnen doen aan de Olympische Winterspelen. Dat is mijn grote droom. De eisen van de ISU zijn al behoorlijk hoog, maar in Nederland hanteert het NOC*NSF nóg strengere regels. Ik moet bij de WK de Top 12 halen, of Top 24 plus bij 2 wedstrijden 170 punten. Mijn eigen land maakt het mij moeilijker, want bij het kunstschaatsen is die eis al zeer hoog. Het is een wereldsport en ik kan voldoen aan de eisen van de ISU. Het is erg frustrerend. Ja, ooit heb ik voor de grap overwogen om me te laten naturaliseren, en voor een ander land uit te komen. Maar dat wil ik natuurlijk niet. Ik kom uit Almere, ben Nederlandse. Ik wil voor mijn eigen land uitkomen, verdorie!’

Signaal naar jonge talenten

De Almeerse weet dat het NOC*NSF die regels niet voor niets hanteert. ‘Ze willen dat Nederlandse deelnemers serieus kans maken op een Top 10 klassering. Momenteel is dat voor mij te hoog gegrepen. Maar ik vind dat men begrip moet hebben voor mij en het kunstrijden in het algemeen. Bij langebaanschaatsen bijvoorbeeld werkt het volstrekt anders dan bij het kunstrijden, waar er slechts één wedstrijd is, terwijl het internationale veld vele malen groter is. Nederland had de afgelopen jaren een paar goede kunstrijdsters, maar die vonden helaas geen aansluiting bij de wereldtop. Het lijkt alsof er daardoor nu minder interesse is, en de geldkraan lijkt ook min of meer dichtgedraaid voor het kunstrijden. Erg jammer! Want financiële middelen zijn juist nodig om deze mooie sport naar een hoger niveau te tillen. Het zijn de Olympische Spelen hè! En tijdens de Spelen haalt kunstschaatsen altijd de hoogste kijkcijfers. Wereldwijd. Hoe mooi zou het zijn wanneer Nederland een afvaardiging heeft op dat onderdeel? Zeker ook als signaal naar jonge talenten, voor wie ik graag tot voorbeeld wil zijn. Dat zou toch geweldig zijn! En geloof mij maar gerust: er is veel talent in Nederland.’ Met de hoge eisen van het NOC*NSF ligt de lat erg hoog voor de Almeerse, die van jongs af aan alles in haar leven opzij zette om de beste te worden in haar sport, en die haar plafond ook nog lang niet bereikt heeft. Om die reden besloot ze twee jaar geleden het ouderlijk huis in Tussen de Vaarten te verlaten. Ze ging weg om in Canada te gaan trainen met experts, die in het verleden ook andere kunstrijders naar de top brachten.

Slepende enkelblessure

‘Dagelijks reisde ik na schooltijd van Almere naar Dordrecht om daar te trainen. Maar hoe goed ze daar ook zijn, ze missen de ervaring om iemand naar de Top 12 van de wereld te brengen. Omdat ik mijn droom wil verwezenlijken – Olympiër worden – bleef er voor mij niks anders over dan naar Canada te verhuizen. Ik moet daar het komende jaar nog enorme stappen maken om in de buurt te komen van de eisen van het NOC*NSF. Het is niet onmogelijk. Ik heb besloten om er helemaal voor te gaan! Vorig jaar eindigde ik tijdens het WK in Boston op plek 22.’ Als gevolg van een slepende enkelblessure behaalde Niki Wories daarna helaas geen punten meer voor de Worldranking. ‘Ik ben geopereerd in Nederland, en in Canada onderging ik nog een tweede operatie. Ik heb het hele voorseizoen gemist en ook het EK. Enorm balen, maar in principe ben ik nog steeds in staat om de Olympische Spelen te halen. Eind februari schaatste ik weer mijn eerste wedstrijd: het NK in eigen land.’ Niki is erg tevreden over haar prestaties bij dat kampioenschap. Op ijsbaan De Uithof in Den Haag pakte ze de felbegeerde titel tijdens de Challenge Cup. Voor het eerst na bijna een vol jaar, twee enkeloperaties en vijf (!) hersenschuddingen verder, schaatste ze weer een korte en lange kür. Hoewel een paar sprongen niet lukten, werd ze tóch Nederlands Kampioen. ‘Met de progressie die ik in Canada heb gemaakt, zal ik er alles aan doen om mijn doel te halen: de Olympische Spelen in het Zuid-Koreaanse PyeongChang.’

Werken aan bekendheid

‘Kunstrijden is een jurysport, en dat gegeven zorgt voor een extra dimensie. Door jezelf te bewijzen tegenover juryleden creëer je steeds meer naamsbekendheid en krijg je een grotere gunfactor. Dat heeft vaak een positieve werking op het oordeel. Sinds het WK in Boston weten ze wie ik ben, en vanuit Canada zal ik verder aan mijn bekendheid moeten werken. Mijn coach Bruno Marcotte is daarin een grote steun. Hij is erg bekend in het wereldje. Ik heb ook een heel goede klik met hem.’ Alles zet Niki opzij om de Olympus te beklimmen. Het geeft aan hoe bezeten de Almeerse is van de sport die haar al greep toen ze nog maar een klein meisje was. ‘Het ligt in Nederland niet echt voor de hand om te gaan kunstschaatsen. Mijn moeder deed het en mijn zus Katja ook, lange tijd. Bijna elk weekend reden we van Almere naar de Jaap Edenhal in Amsterdam. Dan zag ik mijn zus zo prachtig over de ijsvloer schaatsen Ze was een talentvolle rijdster, die heel mooi haar bewegingen kon afmaken. Ik had al aan ballet, paardrijden en zwemmen gedaan, maar kunstrijden stal mijn hart. Ik wilde zijn als mijn grote zus Katja. Op de tribunes deed ik – op mijn gympies – haar bewegingen na. En dan die glitterpakjes, ik kon mijn ogen er niet van afhouden. Helaas kon Katja de wedstrijdspanning niet aan en raakte ze ook nog eens geblesseerd. Maar ze was wél mijn grote voorbeeld. Mijn basis is minder gepolijst dan die van Katja, gehaaster. In Canada werken we hard om de elegantie te vervolmaken.’

Voor het eerst na twee enkeloperaties en vijf hersen­schuddingen schaatste Niki weer een kür

Ik wil niet weten hoe het voelt

De kleine Niki zat in Almere op de Montessorischool en later op De Compositie. Zodra ze de schoolbanken had verlaten, zette ze koers naar Dordrecht om te kunnen trainen. Bijna elke dag. ‘Een hele opgave. Om de hoek sporten is heel wat makkelijker. Ik had er echt álles voor over en gelukkig steunden mijn ouders mij enorm.’ Nu is de Almeerse ook geen type om passief op de bank voor de tv te hangen. ‘Ik wilde schaatsen. Dat was iets van mijzelf. Ik heb tussen mijn veertiende en zestiende wel even getwijfeld. Dat is ook een leeftijd waarop veel meisjes er de brui aan geven. Maar ik ben nooit zo van het uitgaan geweest. Dan zag ik die jongeren lallend over de Grote Markt zwalken. Niks voor mij. Ik ben nog nooit dronken geweest. Ik weet niet hoe het voelt en ik wil het niet weten ook. En stoppen wilde ik gewoon niet. Ik was echt verslaafd aan kunstschaatsen. Kon me geen leven zonder schaatsen voorstellen.’ De ijsbaan, dát was de habitat van Niki Wories. En dat is het nog steeds. ‘In Canada heb ik vrienden die graag trainen. We motiveren elkaar enorm. Dat is bijzonder. Canadezen werken anders, en op een heel hoog niveau. Ik leer nu ook genieten van wedstrijden. Ik hou wel van een beetje aandacht. Als ik tijdens wedstrijden in mijn uppie op die enorme ijsvloer sta, besef ik heel goed dat iedereen naar mij zit te kijken. Bij een teamsport is dat anders. Ik mag in mijn eentje aan al die mensen laten zien wat ik kan. En als je dan zo’n kür foutloos afrondt, geeft dat een gevoel… Tja, dat is gewoon niet te beschrijven. Het is echt een verslaving.’ De wedstrijdvrees van haar zus Katja is Niki volledig vreemd. ‘In Canada leggen ze heel erg de nadruk op ontspanning. Ze leren je eerst de techniek, tot in den treure. En als je alle elementen kunt dromen, is het de kunst om tijdens wedstrijden te genieten van het feit, dat je alles mag laten zien. Als je de kunst beheerst, ga je heerlijk spelen met dat publiek, ga je hen inpakken. Ja, ook de jury. Dat hoort erbij: leuk lachen, uitstraling hebben, mooi bewegen. Je merkt dat mensen dan vrolijk worden. Daar doe ik het voor: vrolijke gezichten. En áls ik dan voor de verandering een keertje op mijn snufferd ga, dan helpt het publiek mij door opbeurend te gaan klappen.’

Geen idee hoe lang mijn lijf blijft meewerken. Juist dáárom wil ik zo graag naar de Olympische Spelen

Met dank aan Joan Haanappel

Dat Niki in Canada terecht kwam, is min of meer te danken aan Joan Haanappel. Zij en Olympisch kampioene Sjoukje Dijkstra zijn de grote legendes van het Nederlandse kunstrijden. ‘Joan richtte ooit de Stichting Kunstrijden Nederland op. Daaraan is sponsor Euronics verbonden, en daarom kan men een paar keer per jaar een kamp organiseren waarbij Canadese trainers overkomen. Er kwam ook een choreograaf mee. Die kon me een eindje verder helpen. Met persoonlijke sponsoring door Euronics volgde daarna mijn vertrek naar Canada, om daar te proberen de mondiale Top 12 te halen. Dat is zó’n verschil met de langebaanschaatsers: zij vinden in Heerenveen alles wat ze nodig hebben. Lekker dichtbij.’ Niki Wories’ titel tijdens het meest recente NK onderstreept dat ze op de goede weg zit. Voor haar prestaties ontving ze vorig jaar – al voor de tweede maal – de Sjoukje Dijkstra Prijs, voor de beste kunstrijdster van Nederland. ‘Die prijs was een paar jaar niet meer uitgereikt en ik win hem twee keer achter elkaar! Daar ben ik ontzettend trots op. Ik hoop dat het NOC*NSF de beelden heeft gezien.’ En weer verschijnt er een vrolijke lach op het gezicht van de Almeerse.

Acht keer je eigen lichaamsgewicht

Niki wil graag tot de Spelen van PyeongChang in Canada blijven. Helaas haakt haar hoofdsponsor Euronics vanwege nieuw beleid na dit seizoen af, en is een verder verblijf in Canada afhankelijk van een nieuwe sponsor. Ze zou het geweldig vinden als een bedrijf uit haar eigen stad Almere zich meldt om haar daarin te ondersteunen. De vraag is of ze dan ooit nog terugkeert naar Nederland. ‘Je weet het nooit. Misschien kom ik in Canada de liefde van mijn leven tegen. Wie weet! Dan blijf ik daar misschien. Maar kom ik terug, dan is het beslist naar Almere. Dat is echt míjn stad, míjn basis. Hier ben ik geboren, en hier ben ik opgegroeid. In Almere voel ik me thuis en het is fijn om thuis te komen. Per jaar doe ik dat drie of vier keer. Zoals laatst met het NK bijvoorbeeld. Mijn ouders laten me dan altijd kiezen waar ik de eerste dag wil eten. Sushi bij IDA! Lekker gezellig met mijn ouders, mijn zus en haar vriend. Toch mis ik Canada ook al gauw. Dat is best wel raar – ben ik in Canada, dan mis ik Almere, en ben ik hier, dan mis ik Canada.’ De blessure leerde Niki ook dat kunstrijden erg veel van het lichaam vergt. ‘Bij een sprong vang je ongeveer acht keer je eigen lichaamsgewicht op. Het is een sport die veel blessures oplevert. Nu heb ik dat dus aan den lijve ondervonden. Je kunt doorgaan, zolang je lichaam het volhoudt. In Nederland krijg ik bij Topvorm Fysiotherapie professionele begeleiding, zodat ik zo fit mogelijk blijf als ik hier weer een tijdje ben. Ik ben nu pas twintig, en zit nog lang niet aan mijn top. Zolang ik plezier beleef aan deze mooie sport, ga ik door. Ik weet alleen niet of mijn lijf blijft meewerken. En juist dáárom wil ik zo graag volgend jaar op de Olympische Spelen uitkomen. Het zou de beloning zijn voor jarenlang keihard werken. Het zou verder ook een positieve invloed kunnen hebben op de toekomst van het kunstschaatsen in ons land.’