Achter een dikke stalen deur, helemaal onderin het stadhuis, wordt de geschiedenis van de stad bewaard in eindeloze rijen kartonnen dozen, gevuld met droge documenten. In een hoekje achterin staan drie kasten met spullen. Een bord, een grammofoonplaat, een poppetje op een sokkel. Het zijn geschenken, trofeeën, levenloze overblijfselen van wat ooit leefde. En achter elk stuk zit een verhaal. Dit is de schatkamer van Almere.
Eén van de schatten van het Stadsarchief is de allereerste, originele Lelyprijs. Deze bronzen dubbelster, gemaakt door kunstenaar Marcel van Campen, werd in 1996 voor het eerst uitgereikt en was bedoeld ‘voor personen of verenigingen die zich, onverplicht en buiten de beroepssfeer, gedurende langere tijd hebben ingezet voor de Flevolandse cultuur of natuur en als waardering voor de vrijwilligersactiviteiten’.
Henk Kruit was in 1996 de gelukkige Almeerse winnaar van de prijs. Naast stadstroubadour was hij ‘mede-oprichter, bestuurslid, schrijver, zanger en organisator van tal van verenigingen en activiteiten, kortom: een waardevol mens voor een nieuwe samenleving’. Zo richtte hij naast Het Almere Cabaret, ook de Heerensociëteit en de Stichting Almeriaantje op, en was hij jarenlang de drijvende kracht achter Jazz Below the Sea.
Gepolijst en gelakt fosforbrons
De Almeerse kunstenaar Marcel van Campen licht zijn ontwerp toe: ´Mijn gedachte ging uit naar een voorwerp dat met de kracht van eenvoud zijn uitstraling bereikt. Er zijn in ons sterrenstelsel door astronomen vele ontdekkingen gedaan. Eentje daarvan is de dubbelster: twee of meer sterren die om een gemeenschappelijk zwaartepunt wentelen.’ Hij vervaardigde de dubbelster uit fosforbrons, dat hij polijstte en lakte. ‘Verder heb ik gekozen voor een plexiglazen doorzichtig doosje, zodat zij zichtbaar in de cassette zit. Zo krijgt de dubbelster haar transparante werkelijkheid en is zij onder de mensen.’ Opmerkelijk is dat de Lelyprijs om de vijf jaar een andere vorm kreeg.
De prijs is genoemd naar ingenieur Lely, het brein achter de inpoldering van de Zuiderzee.
Han Lammers
De Lelyprijs is door Han Lammers, de eerste burgemeester van Almere, op 22 mei 1996 in het Provinciehuis namens het Anjerfonds Flevoland uitgereikt. Dat fonds maakte deel uit van het landelijke Prins Bernhardfonds.
Naast Kruit ontvingen vijf andere bijzondere inwoners uit Flevolandse steden de Lelyprijs voor hun culturele en maatschappelijke verdiensten. Aardig detail: Han Lammers verzorgde samen met Berdien Stenberg de muzikale omlijsting. Hij op kistorgel en zij – uiteraard – op haar dwarsfluit.
